Jaargang 2015
Cahiers Politiestudies (december 2015), Jg. 2015/4, n° 37 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Verantwoording en Politie
Editoren : Jan Terpstra, Alain Duchâtelet, Jelle Janssens, Dominique Van Ryckeghem, Peter Versteegh
Wellicht is accountability één van de kernproblemen van de politieorganisatie. Verantwoording is een absolute noodzaak voor een democratische politie. Er is de afgelopen twee decennia veel in geïnvesteerd, helaas in nogal wat gevallen met ongewenste (neven-)effecten. In dit themanummer wordt breed gekeken naar dit onderwerp, van performancemanagement tot klachtenprocedure, van burgerspanels of police boards tot de rol van de massamedia of de sociale media. Al deze elementen spelen ongetwijfeld een belangrijke rol in de verantwoording van de politie. Er wordt ook over de Europese grenzen gekeken. Ook het vraagstuk van de interne en externe controle zijn nauw verbonden met dit thema. Hoe onafhankelijk zijn deze vormen van controle? Wat zijn de verschillen tussen België en Nederland? Hoe is de controle op de politie in andere landen geregeld? Hoe verhouden intern en extern toezicht ten opzichte van elkaar? Kan het interne toezicht het externe toezicht op de hoogte stellen? Wat is de rol van klokkenluiders hierin? Hoe is het overigens met klokkenluiders binnen de politie gesteld? (ISN-nummer : 1784-5300).
Cahiers Politiestudies (september 2015), 2015/3, n° 36 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Outsourcing Policing
Editoren : Paul Ponsaers, Eddy De Raedt, Luuk Wondergem, Lodewijk Gunther Moor
Dit Cahier stelt de vraag centraal in welke mate taken en activiteiten van de politie al dan niet kunnen ge-outsourced worden door de overheid of door de politie zelf. De vraag dringt zich op of dit courante praktijk is, dan wel uitzonderlijk gebeurt. Deze focus maakt dan ook dat het contractbeding tussen opdrachtgever en uitvoerder centraal komt te staan. In welke mate worden taken door de overheid uitbesteed aan de private sector in de openbare ruimte, bij het uitvoeren van expertises en forensisch werk in het kader van recherchetaken, bij het beveiligingen van het publiek vervoer? Wat burgers hiervan mogen verwachten? Hoe maakt de overheid haar regierol waar, gegeven haar verantwoordelijkheid voor veiligheid? Tot op welke hoogte heeft de politie zelf nog zicht op zaken en kan zij haar regierol waar maken? (ISN-nummer : 1784-5300).
Cahiers Politiestudies (mei 2015), Jg. 2015/2, n° 35 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Ethnic Profiling en Interne Diversiteit bij de Politie
Editoren : Lodewijk Gunther Moor, Janine Janssen, Marleen Easton, Antoinette Verhage
Onder de vlag van diversiteit zet de politie zich al geruime tijd in voor de opbouw van een gevarieerd personeelsbestand wat betreft leeftijd, gender, seksuele oriëntatie en etnische achtergrond van haar medewerkers. Enerzijds gaat het daarbij om de legitimiteit van het politieapparaat: burgers moeten zich immers in de politie kunnen herkennen. Anderzijds wordt van een gevarieerd personeelsbestand verwacht dat deze de dienstverlening aan burgers ten goede komt. Zo wordt dikwijls van de aanwezigheid van allochtone collega’s verwacht dat daardoor een actieve bijdrage wordt geleverd aan de behandeling van veiligheidsvraagstukken in specifieke etnische groepen. Maar hoe verhoudt die gedachte zich dan tot de alsmaar verdere uitbreiding van de praktijk van ethnic profiling, waarover zich onlangs onder meer Amnesty International en de Nederlandse Nationale Ombudsman hebben uitgesproken? In dit Cahier staat die spanning tussen ideeën over de relatie tussen diversiteit en omgang met de burger en de verhouding met de burger in de praktijk centraal. (ISN-nummer : 1784-5300).
Cahiers Politiestudies (februari 2015), Jg. 2015/1, n° 34 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Jongeren en politie
Editoren : Sofie De Kimpe, Henk Ferwerda, Jaap Noorda
In dit themanummer staat de relatie tussen jongeren en politie centraal. Het doel van dit Cahier is inzicht verwerven in de interactie tussen politie en minderjarigen. Hoe kijkt politie naar jongeren? Welke visie hanteert de politie in haar dagelijks functioneren en haar gerechtelijk en bestuurlijk politiewerk? In dit cahier bekijken we in eerste instantie de relatie tussen politie en jongeren vanuit een tweetal invalshoeken, twee criminologische visies die politie ten aanzien van jongeren kan hanteren en die worden afgetoetst aan de politionele praktijk. Een eerste visie betreft de rechten van het kind. De vraag stelt zich op welke wijze politie het kinderrechtenperspectief benadert? Hoe worden kinderrechten geïntegreerd in de politiewerking, maar evenzeer in de professionalisering van politiewerk (opleiding vb)? Een tweede visie betreft de wijze waarop de visie op het jeugdbeschermingsrecht wordt geoperationaliseerd in de politionele praktijk? Welk kindsbeeld hanteert de politie over slachtoffer versus daders? Politiële praktijken worden getoetst aan de discoursen die leven binnen de jeugdbescherming. Het cahier wenst in het bijzonder te onderzoeken hoe beide visies (of één van beide) toegepast worden in ondermeer het verhoor van minderjarigen, de handhaving van openbare orde (de publieke ruimte in het bijzonder), de slachtofferbegeleiding, de rechtsbijstand, enz. Het Cahier zoemt in op resultaten uit Europees onderzoek ter zake uit een aantal landen in de EU. Ook gaat het Cahier in op de relatie tussen de politie en de jongeren in de stad (ISN-nummer : 1784-5300).
Jaargang 2014
Cahiers Politiestudies (december 2014), Jg. 2014/4, n° 33 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : De toekomst van de politie
Editoren : Elke Devroe, Wim Hardyns, Kees van der Vijver, Auke van Dijk
Onze huidige en toekomstige samenleving staat voor heel wat nieuwe maatschappelijke uitdagingen. We denken hierbij aan de vergrijzing van de samenleving, de ontgroening en verkleuring, de evoluties in stadsontwikkeling, nieuw samengestelde gezinnen, horizontalisering (ook in gezagsverhoudingen) en medialisering (groei en impact van sociale media) en andere evoluties. In dit Cahier wordt bestudeerd dat het effect van deze ontwikkelingen op de inhoud en de organisatie van het toekomstig politiewerk kan zijn. Vragen als 'Worden nieuwe en andere eisen gesteld aan agenten op het vlak van noodzakelijke kennis, nieuwe vaardigheden, attitudes, toekomstige competenties?', Is er nood aan een hernieuwde visie op politie, niet alleen intern maar ook in relatie tot partners op het vlak van de veiligheidszorg?' vinden in dit Cahier een antwoord (ISN-nummer : 1784-5300).
Cahiers Politiestudies (september 2014), 2014/3, n° 32 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Democratische Politie
Editoren : Maarten Dewael, Bas van Stokkom, Timo Kansil, Henri Berkmoes
In dit Cahier vormt de publicatie van Peter Manning's werk 'Democratic Policing' de basis. Vragen als 'Gaat de politie op een faire wijze om met burgers?', 'Staat de politie open voor klachten van burgers?', 'Gebruikt de politie indien noodzakelijk ten opzichte van iedereen dezelfde mate van dwang?', 'Ondervinden sommige burgers meer dwang dan andere burgers?', 'Handelt de politie fair bij het aannemen van personeel, interne evaluaties, promotie, demotie, transferts en disciplinaire straffen van personeel?', 'Is de politie competitief in een omgeving van particuliere politie, burgerwachten, zelfredzame burgers?' en ten slotte 'Stelt de politie zich verantwoordelijk voor individuele en collectieve acties voor haar personeel?' vinden in dit Cahier een antwoord (ISN-nummer : 1784-5300).
Cahiers Politiestudies (mei 2014), Jg. 2014/2, n° 31 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Het gezag van de politie
Editoren : Lodewijk Gunther Moor, Paul Ponsaers, Marsha De Vries, Marleen Easton
Dit Cahier gaat dieper in op het gezag dat politie en andere functionarissen in de publieke ruimte dagelijks ervaren op de werkvloer. De visie dat het gezag van de politie tanende is en dat er iets aan de hand is met de politiële weerbaarheid wordt breed gedeeld. Dit Cahier zoekt naar antwoorden op de vragen 'Is er iets met het gezag van de politie aan de hand?', 'Zijn er verschillen tussen België en Nederland'? In dit Cahier blikken we terug op het in 2000 door de SMV gepubliceerde bundel over het gezag van de politie. Op basis van empirische onderzoeksresultaten kan na veertien jaar aan de hand van gefundeerd wetenschappelijk onderzoek over dit thema worden nagedacht (ISN-nummer : 1784-5300).
Cahiers Politiestudies (februari 2014), Jg. 2014/1, n° 30 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Politie en haar maatschappelijke partners
Editoren : Paul Ponsaers, Lodewijk Gunther Moor, Wim D'Haese, Marnix Eysink Smeets,
Dit Cahier behandelt die sectoren waar de politie niet de centrale regierol neemt, maar wel als partner functioneert in een breder veld. Het gaat hierbij om actoren uit de niet-commerciële private sector of andere publieke rechtshandhavers, zoals drugshulpverlening, actoren uit de preventiesector, stedelijke (lokale) en gewestelijke beleidssectoren zoals sociale huisvesting (huisjesmelkerij, mensenhandel), tewerkstelling (zwartwerk, illegale migratie) en anderen. Kortom, dit Cahier behandelt integrale veiligheid in de breedste betekenis van het woord (ISN-nummer : 1784-5300).
Jaargang 2013
Cahiers Politiestudies (december 2013), Jg. 2013/4, n° 29 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Illegale en Informele Economie
Editoren : Dominique Boels, Lieselot Bisschop, Edward Kleemans, Kees Van der Vijver
Economische activiteiten kunnen op een continuüm van legaal/formeel, over informeel tot illegaal worden gesitueerd. In onze hedendaagse samenleving is de manifestatie van economische activiteiten op dit continuüm een maatschappelijke realiteit en dit in diverse sectoren. Dit Cahier verschaft inzicht in dit continuüm van legaliteit, informaliteit en illegaliteit. In theoretische, empirische en praktijkgerichte bijdragen komen de fenomenen informele en illegale economie aan bod. Nagegaan wordt waar deze verschillende economische activiteiten mogelijk raakvlakken hebben met (georganiseerde) criminaliteit. Op welke manieren komen diverse actoren in de veiligheidsketen in aanraking met informele en illegale economische activiteiten en hoe gaan ze ermee om? Dit Cahier verduidelijkt de theoretische concepten formele, informele en illegale economie en toont aan dat het onderscheid tussen deze begrippen in praktijk niet steeds even duidelijk is, omdat de diverse vormen van economische activiteiten op een dunne grens tussen illegaal, crimineel, informeel en legaal te vinden zijn (ISN-nummer : 1784-5300).
Cahiers Politiestudies (september 2013), 2013/3, n° 28 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Vernieuwing in de Opsporing
Editoren : Paul Ponsaers, Jan Terpstra, Christianne De Poot, Marc Bockstaele, Lodewijk Gunther Moor
De afgelopen vijftien jaar werden gekenmerkt door nieuwe ontwikkelingen in het politiële opsporingsbeleid. Deze zijn deels te wijten aan nieuwe criminaliteitsvormen en deels aan organisatorische wijzigingen in het politiebestel. Bijkomende vernieuwingen in de opsporingstechnieken (onder meer in de forensische sfeer), in de beschikbare opsporingsbevoegdheden (BOB-wetgeving, BOM methoden), in de professionele capaciteit door de intrede van nieuwe beroepsgroepen (recherchekundigen, criminaliteitsanalysten, forensisch specialisten), in de kwaliteitszorg en in de sturing en verantwoording van de opsporing. De opsporingsfunctie is voorwerp van veel discussie en kritiek. In dit Cahier wordt op al deze ontwikkelingen ingegaan en worden de onderliggende overwegingen daarbij bestudeerd. Tevens wordt de vraag gesteld wat er van die vernieuwingen in de praktijk terecht kwam en welke effecten (bedoelde en onbedoelde) zij met zich mee brachten (ISN-nummer : 1784-5300).
Cahiers Politiestudies (mei 2013), Jg. 2013/2, n° 27 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Mensenrechten en Politie
Editoren : Jannie Noppe, Veerle Pashley, Paul de Hert, Wim Huisman
De relatie tussen mensenrechten en politie wordt steeds belangrijker en actueler. Mensenrechten in de breedste betekenis van het woord omvat al die rechten waar burgers aanspraak op kunnen maken, zoals bescherming van de persoonlijke levenssfeer en privacy. De politie heeft hierdoor een ambivalente rol. Enerzijds is zij een beschermer van mensenrechten. Anderzijds kan zij vanuit haar gelegitimeerde machtspositie handelingen toepassen die balanceren op de dunne grens tussen mensenrechtenschendingen en mensenrechtenvrijwaringen. Deze grens is allerminst eenvoudig te trekken en de vraag dringt zich op in welke mate de politie in onze samenleving hiermee om kan gaan. In dit Cahier wordt –naast de relatie tussen mensenrechten en politie- ook de concrete praktijk van Salduz bestudeerd en de toepassing van dit arrest in België en Nederland. Enkele concrete praktijkvoorbeelden komen hierbij aan bod (ISN-nummer : 1784-5300).
Cahiers Politiestudies (februari 2013), Jg. 2013/1, n° 26 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Schaalveranderingen
Editoren : Elke Devroe, Paul Ponsaers, Marleen Easton, Lex Cachet, Guus Meershoek
Beleidsmatig duikt de roep om schaalverandering in het politie- en het justitiedomein te pas en te onpas de kop op. In België wordt gedacht aan een vermindering van het aantal gerechtelijke arrondissementen van 27 naar 11, waardoor deze zouden samenvallen met de bestuurskundige indeling van de provincies. Hierdoor zou het parket efficiënter en vooral kostenbesparender moeten gaan werken. De inkapseling van kleine zones in grotere politiezones, en een algemene drastische beperking van het aantal politiezones, zou economische schaalvoordelen kunnen realiseren en concurrentiële diensten kunnen uitschakelen. In Nederland komt één Nationale Politie met één korpschef die tien territoriale eenheden kent. Van regio’s zal dan geen sprake meer zijn. De ratio achter deze schaalveranderingen is meestal het spreiden van kosten, het vergroten van netwerking tussen diensten en het ontsluiten van informatieflows. Dit Cahier onderzoekt de huidige tendenzen inzake schaalveranderingen in het politie,- en justitiedomein, gaat op zoek naar de voor- en nadelen en gaat een discussie aan over de wenselijkheid en/of haalbaarheid ervan (ISN-nummer : 1784-5300).