Publicaties

Cahiers Politiestudies (februari 2027), Jg. 2027/1, N° 82 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: Spanningen bestuurlijk en gerechtelijk werk
Gasteditoren: Jelle Janssens, Antoinette Verhage, Pieter Tops & Benny van de Vorm

• In verschillende (Europese) landen wordt georganiseerde criminaliteit niet enkel strafrechtelijk, maar ook bestuurlijk aangepakt. Dit betekent dat bestuurlijke overheden, zoals steden en gemeenten, ook een verantwoordelijkheid nemen in de aanpak van het fenomeen via hun eigen bevoegdheden. Dit houdt onder andere in dat bestaande reglementering versterkt wordt en dat erop de naleving ervan wordt toegezien. Zo moet vermeden worden dat criminelen eenvoudigweg bedrijfjes oprichten om criminele vermogens wit te wassen of om activiteiten te camoufleren en moet ervoor gezorgd worden dat, indien duidelijk wordt dat er criminele activiteiten gepleegd worden, panden gesloten worden, vergunningen ingetrokken en het verwerven van extra (crimineel) vermogen (tijdelijk) een halt wordt toegeroepen. Het is evident dat complementariteit met de strafrechtelijke aanpak is aangewezen en coördinatie noodzakelijk is. Vanuit de gerechtelijke wereld wordt de bestuurlijke aanpak aangemoedigd en wordt ook de politie gevraagd dit te ondersteunen. Als scharnier tussen gerechtelijke en de bestuurlijke wereld is de politie hier goed voor geplaatst. De vraag stelt zich echter of de grenzen tussen wat nu reeds niet altijd helder is, namelijk het onderscheid tussen gerechtelijke en bestuurlijke politie, niet nog meer op proef worden gesteld en dit zowel op het beleidsmatige als operationele niveau. Wie stuurt wie aan en wanneer? Wie houdt toezicht? Welke informatie kan worden gedeeld tussen de verschillende partners, hoe worden informatiestromen gescheiden en hoe en door wie kunnen de resultaten opgevolgd worden?  Complementariteit met de strafrechtelijke aanpak is aangewezen om niet enkel daders op te sporen, te vervolgen en te berechten, maar ook om de criminele activiteiten en winsten.Toen het fenomeen georganiseerde criminaliteit beleidsmatige aandacht begon te krijgen in de landen van de Europese Unie, werd sterk ingezet op een (internationale) politiële en justitiële aanpak. In diezelfde jaren leerden we echter een bestuurlijke aanpak zinvol kan zijn om de politiële en justitiële te versterken. Ondertussen werd de bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit in een aantal Europese landen uitgerold waarbij een belangrijke taak voor niet alleen de politie, maar vooral administratieve besturen, waaronder steden en gemeenten, is weggelegd.

Cahiers Politiestudies (februari 2027), Jg. 2027/2, N° 83 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: Milieuonveiligheid en politie
Gasteditoren: Philippe De Baets, Lieselot Bisschop, Janine Janssen & Daan van Uhm

• De uitdagingen op het vlak van leefmilieu hebben belangrijke veiligheidsdimensies. Negatieve ontwikkelingen zoals het verlies van biodiversiteit of de gevolgen van de klimaatverandering grijpen sneller om zich heen dan aanvankelijk werd verwacht. Natuurrampen, schaarste aan grondstoffen en overbevolking vormen een explosieve cocktail die op zijn beurt leidt tot onrust en maatschappelijke conflicten. Handhavingsinstrumenten worden hierbij ingezet om de impact van deze fenomenen enigszins te beheersen. De traditioneel gebaande paden worden hierbij vaak verlaten: niet-statelijke actoren zoals NGO’s spelen omwille van hun expertise en terreinervaring hierin een voorname rol.

Cahiers Politiestudies (september 2027), Jg. 2027/3, N° 84 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: Geweldsmonopolie
Gasteditoren: Marc Cools, Auke van Dijk, Paul Ponsaers & Lodewijk Gunther Moor

• Het geweldsmonopolie wordt doorgaans geïnterpreteerd alsof enkel de overheid, door middel van haar defensie- en veiligheidsdispositief, kan beschikken over het zogenaamde ‘legaal geweld’ om de bestaande (rechts)statelijke en sociaal-economische orde blijvend af te dwingen. Deze Hobbesiaanse veronderstelling staat in schril contrast met het Lockeiaans perspectief. Reeds voor de filosofische, de juridische en de feitelijke constructie van de staat bestonden er al andere -vaak private veiligheids- en defensiedispositieven- die nooit zijn weggeweest in de genese, de ontwikkeling en de uitbouw van de hedendaagse staat. Dit Cahier bespreekt ook ‘andere’ dan statelijke actoren en bestudeert de mate waarin zij al dan niet over middelen van dwang en geweld beschikken.

Cahiers Politiestudies (december 2027), Jg. 2027/4, N° 85 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: Digitalisatie en criminaliteit
Gasteditoren: Mariëlle den Hengst, Rutger Leukfeldt, Steven De Smet & Thierry Van Dyck

Digitalisatie is het gebruik van digitale technologieën. Criminelen spelen hier al jaar en dag op in. Cybercriminaliteit zoals phishing, ransomware en malware is de afgelopen jaren alleen maar gegroeid. Het gebruik van digitale technologieën om criminaliteit te faciliteren is gemeengoed. Helpdeskfraude is een voorbeeld hiervan. Een ander voorbeeld is het gebruik van cryptocommunicatiediensten door criminelen. Digitale technologieën maken het steeds makkelijker om fake-content te creëren en te verspreiden. In virtuele werelden komt dezelfde criminaliteit voor als in de fysieke wereld, zoals diefstal, stalking, aanranding. Welke rol heeft de politie, bijvoorbeeld in de metaverse? Maar ook, welke rollen hebben private partijen, zoals de grote techbedrijven in het beschermen van hun gebruikers en het weren van niet-gewenst gedrag en content? Wat vraagt de steeds verdergaande digitalisatie van de politie en private partijen

Cahiers Politiestudies (februari 2026), Jg. 2026/1, N° 78 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: Mondiale dreigingen en de politie
Gasteditoren: Timo Kansil, Sven Bishop, Peter De Buysscher & Paul Sinning

• Gebeurtenissen ver weg hebben directe gevolgen in België en Nederland. In het veiligheidsdomein gaat dat om zeer uiteenlopende zaken zoals internationale situaties van oorlog en vrede, klassieke smokkel en handel van illegale goederen en via het internet gepleegde vermogenscriminaliteit. De diversiteit van deze dreigingen maakt dat de politie op allerlei verschillende wijzen reageert. Daarbij valt het gebiedsgebonden werk samen met nationale veiligheidstaken en internationale samenwerking. In dit Cahier zullen deze mondiale dreigingen worden behandeld. Steeds is daarbij de vraag hoe een mondiale dreiging moet worden begrepen, welke gevolgen deze voor de veiligheid in België en Nederland heeft en welke combinatie van activiteiten door de politie wordt ingezet om met deze dreigingen om te gaan.  

Cahiers Politiestudies (mei 2026), Jg. 2026/2, N° 79 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: Publieke en private opsporing
Gasteditoren: Antoinette Verhage, Marc Cools, Nicolien Kop & Christianne de Poot

• Publieke en private opsporing verhouden zich op verschillende manieren tot elkaar: als twee kanten van één medaille, als elkaar opvolgende fasen in de strafrechtsketen of als twee sterk gescheiden werelden. Wat duidelijk is, is dat beide vormen van opsporing vandaag veranderingen ondergaan: maatschappelijke ontwikkelingen dwingen tot het inzetten van nieuwe methoden, nieuwe wetgeving biedt andere kaders om in te werken – ook wat toezicht op de sectoren betreft – en professionalisering zorgt voor nieuwe inzichten en aanpak. Waar de indruk vaak heerst dat publieke opsporing door de toegang tot allerhande formele databanken en het gebruik van dwang een meer verregaande of intrusieve vorm van opsporing kent, is dit niet altijd een goede weergave van de realiteit. Integendeel, de private opsporing loopt in sommige domeinen voorop – onder andere omdat zij soms op meer creatieve wijze aan opsporing moet doen. Bovendien zijn beide vormen van opsporing soms meer met elkaar verbonden dan op het eerste zicht zou lijken, bijvoorbeeld omdat dossiers elkaar kruisen of omdat er ook vormen van publiek/private of hybride opsporing ontstaan.

In dit Cahier willen we actuele ontwikkelingen en uitdaging op het vlak van zowel publieke als private opsporing in kaart brengen, maar ook nagaan welke kruispunten er zijn tussen publieke en private opsporing.

Cahiers Politiestudies (september 2026), Jg. 2026/3, N° 80 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: Neutraliteit van de politie
Gasteditoren: Lodewijk Gunther Moor, Timo Kansil, Eddy Deraedt & Patrick Loobuyck

• De politie is er voor iedereen. Dat vergt neutraliteit. Staat die neutraliteit onder druk bij het optreden van de politie bij grootschalige demonstraties? In Nederland gaan er stemmen rond dat het optreden van de politie bij de acties van boeren op snelwegen niet in verhouding staat ten opzichte van het optreden van de politie bij milieuprotesten op de snelweg van de actiegroep “Extinction Rebellion”. Brengen levensbeschouwelijke uitingen (bijvoorbeeld het dragen van hoofddoekjes en keppeltjes) de neutraliteit van de politie in gevaar? Deze en soortgelijke vragen komen in dit Cahier aan bod.  

Cahiers Politiestudies (december 2026), Jg. 2026/4, N° 81 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: Gemeenschappelijke frontlijn
Gasteditoren: Auke van Dijk, Janine Janssen, Evelien De Pauw & Cis Dewaele

Het concrete politiewerk is zeer gevarieerd en brengt de politie in contact met tal van andere professionals in een poging urgente maatschappelijke problemen aan te pakken. Ook burgers hebben met tal van partijen te maken bij het oplossen van problemen. Naast politie zijn vele andere professionals actief op het sociaal domein en op het gebied van (openbare) gezondheid. Wat is er op lokaal niveau aan het veranderen en hoe ziet de gemeenschappelijke frontlijn eruit? En hoe dat te duiden?

Cahiers Politiestudies (februari 2025), Jg. 2025/1, N° 74 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: Politie en drugs
Gasteditoren: Sofie De Kimpe, Dirk Korf, Toine Spapens en Steven Debbaut

• Politie en drugs zijn sinds de criminalisering van bepaalde genotsmiddelen onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wat is het huidige criminaliteitsbeeld aangaande drugs bij de politie in België en Nederland? De politionele recherche lijkt ontzettend veel energie capaciteit te besteden aan de strijd tegen drughandel en -traffic. De vraag rijst wat dit nu allemaal oplevert? Hoe is het gesteld met het drugsbeleid in België en in Nederland? Kennen we andere vormen van politioneel drugbeleid in de wereld en wat leveren die op? Welk effect heeft het Belgische en Nederlandse drugbeleid teweeggebracht? Wat is de uitkomst van dit beleid ten aanzien van druggebruik? Het gebruik van drugs en de handel in drugs kan men moeilijk beschouwen als eenzelfde probleem en vergen een divergente aanpak. Hoe benadert me beide problemen in België en in Nederland? Zijn er verschillen en met welk verschillend resultaat? En tot slot, welke perverse neveneffecten zoals ondermijning, maar ook corruptie in de landbouw, etc. zien we verschijnen naar aanleiding van het drugbeleid? Noot: uiteraard wordt de term ‘drugs’ hier zeer breed gebruikt en verdient dit verdere afbakening.

Cahiers Politiestudies (mei 2025), Jg. 2025/2, N° 75 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)

Themanummer: Politie, inlichtingendiensten en veiligheidsdiensten
Gasteditoren: Philippe De Baets, Marc Cools, Peter Klerks & Joery Matthys

• De verhouding tussen politie- en inlichtingendiensten hangt historisch gezien nauw samen met de totstandkoming van het politiebestel onder Franse impuls, gericht op het inwinnen van informatie. Het maakt nu deel uit van een integraal veiligheidsdispositief, waarbij het verzamelen en delen van informatie cruciaal is geworden in de strijd tegen het terrorisme. De finaliteit van inlichtingen- en politiediensten mag dan wel verschillend van aard zijn, de realiteit op het terrein vraagt om meer en betere samenwerking. Proactief handelen noopt tot het slopen van sommige ‘gegevensbeschotten’ tussen politie-, inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Deze evolutie staat op gespannen voet met de bescherming van fundamentele rechten en vrijheden en vereist voorafgaandelijk een fundamenteel maatschappelijk debat. Centraal hierin staat de afruil tussen burgerrechten en veiligheid.

Cahiers Politiestudies (september 2025), Jg. 2025/3, N° 76 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: De financiële kant van criminaliteit
Gasteditoren: Thom Snaphaan, Antoinette Verhage, Geert Delrue, Wim Huisman & Manon Hoekstra

• Veel vormen van (georganiseerde) criminaliteit zijn winstgedreven. De maatschappelijke effecten die hiermee samenhangen zijn ernstig en onmiskenbaar, denk aan het invloeien van crimineel geld in het legale systeem en excessief geweld. Dergelijke maatschappelijke schade is ook een resultaat van de winstgedreven fraudevormen waarbij legitieme bedrijven misbruik maken van het financiële stelsel. Mensen en organisaties die frauderen en oneerlijk ondernemen kosten de samenleving niet alleen veel geld, maar kunnen ook een gevaar vormen voor de betrouwbaarheid van de producten of diensten die worden geleverd. Gelijk aan de variëteit aan deze delicten, hun verschijningsvormen en de betrokken plegers, zijn ook de actoren die zich richten op de financiële kant van de aanpak van deze vormen van criminaliteit divers. Zowel operationeel-tactisch als beleidsmatig en strategisch zijn er diverse actoren actief binnen dit domein. Naast de verschillende toezichthoudende organisaties, spelen verder ook private partijen, de zogenoemde poortwachters, in zowel België als Nederland een belangrijke rol. Ze leveren een relevante bijdrage aan de preventie en het kunnen bestrijden van deze vormen van criminaliteit. In dit Cahier zal een overzicht gegeven worden van de actuele stand van zaken op dit thema, en zal op basis daarvan de balans worden opgemaakt: hoe evolueren praktijk, beleid en onderzoek, en waar ligt ruimte voor verbetering?

Cahiers Politiestudies (december 2025), Jg. 2025/4, N° 77 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer: Digitalisatie van het politiewerk
Gasteditoren: Mariëlle den Hengst, Sofie De Kimpe, Evelien De Pauw & Wim Broer

Digitalisatie, het gebruik van digitale technologieën in het politiewerk, is al even aan de gang en zal ook in de komende jaren veranderingen in het politiewerk met zich meebrengen. Politiefunctionarissen hebben steeds meer digitale hulpmiddelen tot hun beschikking. Door digitale hulpmiddelen is informatie makkelijker beschikbaar. Door mobiele technologie zijn ook steeds meer hulpmiddelen direct op straat in te zetten. Sociale media ondersteunen en veranderen de communicatie tussen politie en burgers. Processen versnellen door de inzet van technologieën. Welke competenties en vaardigheden zijn nodig? In hoeverre beïnvloedt digitalisatie het welzijn van politiemensen? Hoe ervaren ook burgers de steeds verdergaande digitalisatie van politiewerk? Wat is de impact van digitalisatie op de uitvoering van het politiewerk?

Cahiers Politiestudies (februari 2024), Jg. 2024/1, N° 70 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)

Themanummer: Misbruik van beelden

Gasteditoren: Michel Walrave, Catherine Van de Heyning, Janine Janssen, Emile Kolthoff

• Digitale media zijn in een recordtijd de virtuele omgevingen bij uitstek geworden voor communicatie en informatie. Deze technologische ontwikkelingen kunnen echter ook leiden tot misbruik van beelden. Zo heeft de niet-consensuele verspreiding van intieme beelden belangrijke negatieve gevolgen. Eveneens kunnen deepfakes en memes haatdragende boodschappen verspreiden. Hoe moet politie met deze nieuwe realiteit omgaan? En hoe kan ze, op haar beurt, gebruik maken van beelden (vb. videoverhoor, filmen van politieoptreden, bodycam)? Dit Cahier analyseert verschillende vormen van beeldmisbruik op sociale media enerzijds, met aandacht voor de motieven en gevolgen, het juridische kader en de uitdagingen voor politiewerk. Bijzondere aandacht wordt  besteed aan de politiële opsporing (toelaatbaarheid van bewijsmateriaal) en de problemen en uitdagingen die hiermee gepaard gaan. Ook wordt onderzocht hoe beelden over politie de verbeelding aanspreken (true crime, politieseries).

Cahiers Politiestudies (mei 2024), Jg. 2024/2, N° 71 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)

Themanummer: Diversiteit  

Gasteditoren: Janine Janssen, Sofie De Kimpe, Lodewijk Gunther Moor, Sophie van Rooijen  

• De politie opereert in een bonte wereld. Regelmatig wordt de vraag gesteld in hoeverre de politieorganisatie daadwerkelijk die diversiteit representeert. Hoe wit of gekleurd is de politie eigenlijk? Aan de buitenkant, maar evenzeer aan de binnenkant?  Bij diversiteitsbeleid gaat het niet alleen om aandacht voor de etnische en culturele achtergrond, maar ook om leeftijd, seksuele oriëntatie en gender van medewerkers. In dit themanummer is de focus gericht op de etnische en culturele achtergrond. Wat betekent ‘Black lives matter’ voor de politie in België en in Nederland? Ruim vijf jaar geleden besteedden we al eens aandacht aan etnisch profileren. Hoe is het daar tegenwoordig mee gesteld? En lukt het de politie inmiddels beter om collega’s met migratieachtergrond niet alleen binnen te halen, maar ook binnen te houden?

Cahiers Politiestudies (september 2024), Jg. 2024/4, N° 72 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)

Themanummer: Noodzakelijk politiebeleid – uitdagingen voor de politie

Gasteditoren: Paul Ponsaers, Elke Devroe, Lodewijk Gunther Moor

• Zowel in België als in Nederland onderging de politie een ingrijpende hervorming. Vandaag gaat het slecht met de politie, en dat dient gezegd te worden. Mettertijd doen zich de gebreken gevoelen, die noodzakelijk dienen geremedieerd te worden. In dit Cahier wordt op heldere wijze aangegeven welke die gebreken dan wel zijn in beide landen, én hoe die zouden kunnen verholpen worden. Er wordt met dit Cahier gewerkt naar een grootschalig evenement om de stand van zaken aan te kaarten en het politiebeleid te hoeden voor verdere erosie. Zowel wetenschappers als praktijkmensen doen hun inbreng. Het is immers tijd om man en paard te noemen en niet langer rond de problemen heen te lopen.

Cahiers Politiestudies (december 2024), Jg. 2024/4, N° 73 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)

Themanummer: Politie en wetenschap

Gasteditoren: Auke van Dijk, Antoinette Verhage, Willy Bruggeman, Jaco van Hoorn, Jan Terpstra
De politiepraktijk verhoudt zich niet vanzelfsprekend tot wetenschappelijk onderzoek. Het traditionele beeld is dat van de wetenschappers in de ivoren toren op grote afstand van de politieagenten op straat. Wetenschappers zijn dan vooral bezig met kennisvragen terwijl het de politieagenten gaat over het nut van onderzoek voor de praktijk. De afgelopen twee decennia is er veel veranderd in de relatie tussen politie en wetenschap. De academische waardering voor praktijkkennis is toegenomen en er wordt in toenemende mate onderzoek gedaan in en met de praktijk. Binnen de politie is het belang van een wetenschappelijke onderbouwing van beleid en uitvoering toegenomen. De politie is een kennisintensieve uitvoeringsorganisatie geworden maar de verhouding tussen politiepraktijk en wetenschappelijk onderzoek is nog niet uitgekristalliseerd. In dit Cahier wordt op basis van concrete voorbeelden getoond welke kansen en risico’s zich voordoen met het oog op de – verwachte of gewenste – toekomstige verhouding tussen beide domeinen.

Cahiers Politiestudies (februari 2023), Jg. 2023/1, N° 66 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)

Themanummer: Big data policing  

Gasteditoren: Thom Snaphaan, Wim Hardyns, Auke Van Dijk, Remco Spithoven, Rosamunde Van Brakel  

• Nieuwe technologieën ontwikkelen zich sneller dan ooit, en dat creëert tegelijk kansen en uitdagingen voor het politiewerk. Politiediensten worden vandaag geconfronteerd met enorme hoeveelheden data, soms gestructureerd, maar veelal ongestructureerde informatiestromen. Het gebruik van artificiële intelligentie en big data staat centraal in dit Cahier, maar het gaat niet uitsluitend over de praktische toepassingen hiervan. In bredere zin wordt gereflecteerd over de ontwikkelingen inzake big data policing en de manier waarop een verantwoorde inbedding in het politiewerk tot stand kan komen.

Cahiers Politiestudies (mei 2023), Jg. 2023/2, N° 67 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)

Themanummer: Politie en nieuwe spanningen

Gasteditoren: Timo Kansil, Paul Ponsaers, Renze Salet, Philippe De Baets

• Polarisatie en ongenoegen onder burgers leiden tot nieuwe spanningen in de samenleving en protesten tegen overheidsbeleid. Daarbij gaat het over beleid op terreinen als klimaat, dierenwelzijn, racisme  en – niet in de laatste plaats – de coronapandemie. De uitingen van deze protesten zijn zichtbaar in legitieme en geplande demonstraties. Maar ook in snel opkomende acties die mede door sociale media schijnbaar uit het niets worden gemobiliseerd. En die zich kunnen vermengen met verschillende extremistische acties. Deze nieuwe maatschappelijke spanningen stellen de nodige vragen aan het politieoptreden. Operationeel betreft het vragen over de intelligencepositie en het handelingsperspectief. Vragen met een meer strategisch karakter betreft de wijze waarop de politie zich heeft te verhouden tot polariserende tendensen en tot politiek en bestuur. Ook dient de vraag zich aan hoe de politie omgaat met interne manifestaties van deze nieuwe spanningen.

Cahiers Politiestudies (september 2023), Jg. 2023/3, N° 68 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)

Themanummer: Politie en Strategie 

Gasteditoren: Antoinette Verhage, Timo Kansil, Lodewijk Gunther Moor, Kim Loyens

• Een maatschappij in snelle ontwikkeling vraagt een politie die zich kan aanpassen, een flexibele politie. Dat houdt in dat de politieorganisatie in staat moet zijn om van strategie te veranderen op verschillende vlakken. In dit Cahier willen we zowel de uitdagingen die steeds weer flexibiliteit vragen (technologie, nieuwe fenomenen, maatschappelijke evoluties) als de aanpassingen (bijvoorbeeld in het kader van human resources management, strategie en aanpak) die dit met zich meebrengt aan bod laten komen. We willen daarbij speciaal aandacht hebben voor de soms moeilijke spagaat tussen de nood aan ad-hoc oplossingen enerzijds en het belang van het ontwikkelen van lange termijn visies anderzijds.

Cahiers Politiestudies (december 2023), Jg. 2023/4, N° 69 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)

Themanummer:  Kunstcriminaliteit

Gasteditoren: Marc Cools, Amber Gardeyn, Mathias Desmet, Janine Janssen, Richard Bronswijk

• De politionele aanpak van kunstcriminaliteit is in België en Nederland een onderbelicht thema. Nochtans genereert dit fenomeen criminele opbrengsten en is de culturele schade aanzienlijk. Kunstcriminaliteit – of criminaliteit tegen cultureel erfgoed uit zich in verschillende transnationale vormen: diefstal, plundering en illegale handel in cultuurgoederen, vernieling van cultureel erfgoed tijdens militaire conflicten of maatschappelijke onrust, iconoclasme, vervalsing en fraude en witwassen van crimineel geld … De kunstmarkt is per definitie geglobaliseerd en wordt gedragen door actoren die werken met internationale tussenpersonen. Ze is matig gereguleerd, moeilijk te controleren en discretie en geheimhouding heersen. De collusie tussen de criminele onder- en bovenwereld noodzaakt een internationale politionele en beleidsmatige visie.

Cahiers Politiestudies (februari 2022), Jg. 2022/1, N° 62 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer : Politie en rechtsstaat in een gedigitaliseerde samenleving

Gasteditoren: Auke Van Dijk, Philippe De Baets, Lodewijk Gunther Moor, Elke
Devroe, Stavros Zouridis

De klassieke rechtsstaat is innig verbonden met de soevereine natiestaat. De essentie van de staat werd door Weber (1917) gedefinieerd door het monopolie op het legitiem gebruik van geweld ‘binnen een bepaald gebied’. Daar staat door technologische ontwikkelingen de nodige druk op: informatie- en communicatietechnologie is in hoge mate grenzeloos en relativeert het belang van territorialiteit. Dit werd reeds twee decennia geleden aan de orde gesteld in een rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (1998) Staat zonder land. In dat rapport werd aandacht gevraagd voor de gevolgen van informatie- en communicatietechnologie voor het handelingsvermogen van de staat, in het bijzonder waar het gaat om de handhaving van de rechtsorde. Wie nu kijkt naar de strategische agenda’s op het terrein van Justitie en Veiligheid ziet dat dezelfde vragen onverminderd urgent zijn. Er wordt de nodige aandacht besteed aan de problemen rondom criminaliteit – waaronder cybercriminaliteit – maar veel minder aandacht aan de ondermijning van rechtstatelijke waarborgen. Het ontbreekt vaak aan toetsing door het OM, zaken komen nooit voor de (Europese) rechter, opsporingsbevoegdheden worden ingezet voor andere doelen, er is sprake van een vervaging tussen de politie- en de inlichtingenfunctie, etc. Wat betekent dit alles voor de – feitelijke en gewenste/gevreesde – ontwikkeling van de politiefunctie? Wanneer de politiefunctie in ruime zin wordt beschouwd biedt deze digitalisering ook belangrijke handhavingsopportuniteiten en efficiëntiewinsten voor de bijzondere inspectiediensten (Carlens, 2003). Eén en ander kan op gespannen voet komen te staan met de regelgeving ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer die niet alleen door een Gegevensbeschermingsautoriteit wordt bewaakt maar ook door Toezichtscomités zoals het Comité dat werd opgericht in de schoot van de Kruispuntbank voor Sociale Zekerheid.

Cahiers Politiestudies (mei 2022), Jg. 2022/2, N° 63 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer : Zedenzaken
Gasteditoren: Sofie De Kimpe, Janine Janssen, Pia Struyf, Jan Winter

Dit cahier bestaat uit twee delen.
In het eerste deel gaan we na hoe de politie in België en Nederland omgaat met aan seks gerelateerde problemen. We vragen ons af hoeveel deze misdrijven voorkomen in politiestatistieken en onder welke vorm? Is daar doorheen de jaren verandering in te merken? Hierbij willen we het niet enkel hebben over zedenmisdrijven in enge zin (verkrachting en aanranding), ook misdrijven gelinkt aan prostitutie zoals pooierij, mensenhandel en seksuele uitbuiting komen aan bod. We hebben het zowel over seksmisdrijven tegen mannen, als vrouwen als LGBT. We vragen ons ook af hoe oud de relatie is tussen de politie en seksuele misdrijven? Is dat enkel iets van de moderne tijden of zijn dergelijk misdrijven al heel lang terug te vinden in de notieboekjes van de politie? Bestaan zedenbrigades al heel lang of is dit een fenomeen van de 20ste of 21ste eeuw? Uiteraard schenken we ook aandacht aan kinderprostitutie, kinderpornografie en pedofilie, maar evenzeer tienerpooierschap (loverboy fenomeen) en seksuele uitbuiting en oplichting via sociale media. Het cahier wenst bijzondere aandacht te schenken aan bijdragen (onderzoeken of expertise) die ons iets meer vertellen over de recherche praktijken en het politiestraatwerk, de contacten tussen politie, slachtoffers en daders. De samenwerkingsverbanden tussen politie en haar voornaamste partners. De politionele recherche staat voorop, uiteraard zijn bijdragen aangaande preventie een mooie aanwinst.
In het tweede deel van dit cahier stellen we ons de vraag hoe het gesteld is met de seksuele diversiteit bij de politie. Hoe divers is de samenstelling van de politie in België en Nederland. Beschikken we over een morfologie dienaangaande. Aandacht gaat vooral naar diversiteit in gender (man, vrouw en LGBT) maar vragen evenzeer aandacht voor naar de combinatie etniciteit-gender. Het cahier wil ook inzicht geven in het diversiteitsbeleid aanwezig in beide landen. Wat doet de politie in België en Nederland om van hun organisatie een diverse organisatie te maken? Welke maatregelen voert de politieorganisaties aangaande rekrutering, selectie, loonbaanbeleid en opleiding?

Cahiers Politiestudies (september 2022), Jg. 2022/3, N° 64 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer : Politiecultuur
Gasteditoren: Janine Janssen, Bart De Francq, Dorian Schaap, Paul Ponsaers

• In het onderzoek naar de politie speelt het begrip ‘politiecultuur’ een belangrijke rol. In veel onderzoek komt een somber en negatief beeld van die politiecultuur naar voren: denk bijvoorbeeld aan het vaak beschreven wantrouwen van politiemensen jegens de samenleving en de mogelijkheden om criminaliteit te bestrijden. Tevens wordt conservatisme, angst voor veranderingen en een weifelende houding jegens alles en allen die anders zijn. Dit beeld kleurt het imago van de politie bij burgers, mede dankzij de uitwerking in tal van populaire politieseries en detectives. Uiteraard valt tegen dit sombere beeld ook het een ander in te brengen. Want past dit veelal op Angelsaksisch onderzoek gebaseerd beeld ook bij de politie in Nederland en België? En is die politiecultuur dan ook niet – net als alle andere culturen – veranderlijk? Een ander belangrijk punt van kritiek is dat in dit stereotype beeld van de politiecultuur sterk wordt uitgegaan van het politiewerk dat in uniform wordt verricht en dat bij de recherche plaats vindt. Maar bij de politie worden natuurlijk ook andere vormen van werk verricht. Wat heerst er dan voor cultuur bij bijvoorbeeld afdelingen die zich bezighouden met sporenonderzoek of het analyseren van informatie en intelligence? In deze typen politiewerk hebben we de laatste jaren ook meer hoger opgeleiden bij de politie zien binnenkomen. Heeft dat dan nog invloed op die politiecultuur of dragen zij juist bij aan veranderingen van die cultuur? Of zijn er wellicht subculturen ontstaan? In dit themanummer staan we stil bij de vraagtekens bij het klassieke beeld van de politiecultuur.

Cahiers Politiestudies (december 2022), Jg. 2022/4, N° 65 (Antwerpen / ‘s-Hertogenbosch: Gompel&Svacina)
Themanummer : Discretionaire ruimte in de handhaving
Gasteditoren: Antoinette Verhage, Renze Salet, Frank Schuermans, Jan Nap

• In theorie wordt politiewerk aangestuurd door wet-en regelgeving en zou de interactie met de burger ook vaak vanuit dat kader verlopen. In de praktijk blijkt het dagelijks politiewerk slechts gedeeltelijk door regels te worden geleid. Politiemensen hebben discretionaire ruimte waarmee wordt verwezen naar de handelingsmarge of beslissingsvrijheid die practitioners in hun dagelijkse werk hebben om zinvol te handelen (met het oog op een meer duurzaam resultaat naar de toekomst toe).
Discretionaire ruimte wordt niet altijd als positief ervaren: te weinig sturing op die ruimte zou zorgen voor teveel beslissingsmarge en leiden tot ongelijke behandeling van burgers. Veel literatuur richt zich dan ook op het verkleinen van die marge. In een recente publicatie rond abstracte politie (Terpstra ea, 2018) wordt echter gesteld dat de discretionaire ruimte, in het kader van new public management en een abstractisering van politiewerk, steeds meer verkleind wordt en zelfs helemaal zou verdwijnen. Dat dit niet vanzelfsprekend een positieve evolutie is, mag duidelijk zijn; discretionaire ruimte heeft immers naast heel wat nadelen (gevaar voor willekeur, rechtsongelijkheid, rechtsonzekerheid, enz …) ook voordelen (zoals het mogelijk maken van maatwerk, responsabilisering van de ambtenaar, oplossingsgericht werken).
In dit themanummer willen we deze tegenstrijdige tendensen onderzoeken en nagaan in welke mate we in Nederland en België dezelfde, dan wel tegenstrijdige evoluties herkennen. Is het afnemen van de discretionaire ruimte enkel in Nederland te constateren? Hoe worden beslissingsprocessen vandaag ingevuld? Hoe ervaren praktijkmensen (zoals politiemensen, maar ook inspecteurs, gemeenschapswachten, …) deze discretionaire ruimte? Op welke manier zou discretionaire ruimte vormgegeven kunnen worden? Dit zal gebeuren aan de hand van verschillende onderzoekslijnen geassocieerd met de discretionaire ruimte, zoals hierboven vermeld.

Cahiers Politiestudies (februari 2021), Jg. 2021/1, N° 58 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Verhoren van mentaal kwetsbare personen
Gasteditoren: Marc Bockstaele, Auke Van Dijk, Frédéric Declercq, Robin Kranendonk, Koen Geijsen

Het verhoor van kwetsbare volwassenen, als gevolg van een tijdelijke of permanente psychische of psychiatrische stoornis, valt sedert de ‘Salduzwetten’ onder hetzelfde regime als het verhoor van minderjarigen. De ondervrager moet de kwetsbaarheid met gezond verstand zelf inschatten, eventueel na overleg met de behandelend magistraat en ‘advies’ van de aanwezige advocaat. Doorgaans zullen personen met een zware psychische stoornis, waarvan schizofrenie en paranoïa de meest bekende zijn, (wel) tijdig herkend worden. Dit geldt tevens voor een ‘zichtbare’ verstandelijke beperking, zoals het syndroom van Down. Het probleem zit echter in de detectie van subtielere (verborgen) vormen van zware psychische stoornissen tijdens de interventie. Onder meer schizofrenen, paranoïci en personen met een (licht) verstandelijke beperking trachten hun pathologie soms te verbergen, zij het vanwege gebrekkig ziekte-inzicht, zij het uit schaamte of uit vrees gek of dom te worden bevonden. Omgekeerd zijn er ook verdachten die een psychische stoornis veinzen (bv. geheugenverlies, hallucinaties of wanen).
Welke tools staan de justitiële actoren, die ter zake leken zijn, ter beschikking om een inschatting te maken? En wat zijn belangrijke aspecten in het horen van kwetsbare personen die aandacht behoeven?
Dit Cahier bespreekt niet alleen een aantal varianten van psychische stoornissen en beperkingen, maar gaat in op de politionele aanpak van kwetsbare volwassenen, meer bepaald op de verhoortechniek.

Cahiers Politiestudies (mei 2021), Jg. 2021/2, N° 59 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Europese Politiesamenwerking
Gasteditoren: Timo Kansil, Antoinette Verhage, Peter De Buysscher, Gert Vermeulen

Een groot aantal problemen dat de politie aanpakt speelt tegelijkertijd op lokaal, nationaal en internationaal niveau. Dat geldt bijvoorbeeld voor georganiseerde criminele groepen, die het bestaan van verschillende grenzen en jurisdicties handig gebruiken. Maar ook voor openbare ordehandhaving, waar crises op het wereldtoneel tot spanningen in wijken leiden.
Omdat problemen gemakkelijk over grenzen heen stromen, bestaat er in de Europese ruimte inmiddels een groot aantal maatregelen ter versterking van de grensoverschrijdende aanpak. Conform de aard van de Europese Unie zoeken deze maatregelen een balans tussen de activiteiten van lidstaten en het Europese niveau. Daarnaast hebben deze maatregelen zich te verhouden tot het lokale niveau. Dat is immers de schaal waar de politie in grote mate haar verankering kent.
Europese politiesamenwerking is al met al het zoeken naar de goede samenhang tussen de verschillende schaalniveaus, die tegelijkertijd vanuit een eigen perspectief werken .Vraag in dit Cahier is hoe die Europese samenwerking – bezien als een leerstuk van multi-level governance – vandaag gestalte krijgt. Dit wordt uitgewerkt aan de hand van vragen als: Helpt Europese regelgeving bij een betere samenwerking tussen politiekorpsen, bijvoorbeeld in Euregio’s en ter deling van informatie? Welke uitdagingen zijn er vandaag met betrekking tot samenwerking? Hoe succesvol is de samenwerking tussen de Europese instituties Europol en Frontex en nationale en lokale politiekorpsen? In welke mate vindt Europese politiesamenwerking buiten de Europese Unie plaats, zoals in derde landen en in vredesmissies? Ontstaat er door Europese samenwerking een gedeelde opvatting over operationele concepten en over de aard van het politievak?

Cahiers Politiestudies (september 2021), Jg. 2021/3, N° 60 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Sektarische Bewegingen
Gasteditoren: Philippe De Baets, Janine Janssen, Anton Van Wijk, Johan Braeckman

Dit themanummer van de Cahiers Politiestudies handelt over sekten. De term heeft een negatieve connotatie, die mee werd ingegeven door enkele ruchtmakende zaken die de afgelopen decennia de internationale media haalden zoals de belegering door het FBI van de ranch van de Branch Davidians in 1993 of de gifgasaanval van de Japanse Sekte van de Hoogste Waarheid op de metro van Tokio in 1995. De georganiseerde collectieve moord op en zelfmoord van leden van de Orde van de Zonnetempel in Grenoble datzelfde jaar deed ook in België alarmbellen rinkelen, omdat één van de stichters een landgenoot was.
Dit voorval leidde tot de oprichting van een parlementaire onderzoekscommissie die in haar eindrapport vaststelde dat de kennis van het sektarische fenomeen in politionele en juridische kringen ‘fragmentarisch en uitermate beperkt’ was. De informatie-uitwisseling en coördinatie van strafrechtelijke onderzoeken liep daarenboven vaak mank, wat nog versterkt werd door het gebrek aan mensen en middelen. [1] De wetshandhaving op dit domein is in een open en democratische samenleving waarin vrijheid van meningsuiting en van godsdienst grondwettelijk worden gewaarborgd niet zo evident. Bovendien tekent de beleidsaandacht voor sekten zich af als een pendelbeweging. Ruim twintig jaar geleden na de beëindiging van de werkzaamheden van de Sektecommissie kunnen we vaststellen dat er in België specifieke wetgeving tot stand is gekomen, wat in Nederlands nog overigens nog steeds niet het geval is. Daarenboven werd in de schoot van het Ministerie van Justitie een sektewaakhond opgericht, referentiemagistraten aangesteld en duidelijker ingezet op coördinatie en preventie. De politieke prioriteiten verschoven echter sinds 2015 naar terrorismebestrijding. De aandacht van politie-en inlichtingendiensten richt zich voortaan vooral hierop. Noch de Kadernota Integrale Veiligheid, noch het Nationaal Veiligheidsplan 2016-2019 weerhield de aanpak van sekten nog als een topic [2].
De hamvraag die in het kader van dit Cahier dient te worden beantwoord is of de strafrechtelijke handhaving de meeste doeltreffende wijze is waarop dit fenomeen dient te worden benaderd of er in plaats hiervan meer moet worden ingezet op een bestuurlijke bundeling van krachten en op preventie via onderwijs en hulpverlening. Andersoortige juridische interventies van burgerlijke, fiscale of sociaal-rechtelijke aard bezitten handhavend potentieel. Ook sekten evolueren immers snel en passen zich aan een gewijzigde maatschappelijke realiteit aan.

Cahiers Politiestudies (december 2021), Jg. 2021/4, N° 61 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Rurale politie
Gasteditoren: Renze Salet, Sofie De Kimpe, Bert Wiegant, Paul Ponsaers

Het beeld van de politie en van politiewerk wordt overwegend bepaald door de politie in de grootstedelijke context. In Nederland komt dit onder andere tot uiting in de beschikbare middelen voor de politie die vooral naar de stedelijke gebieden zijn gegaan. Dit heeft geleid tot onder meer de sluiting van lokale politiebureaus vooral in de plattelandsgemeenten, aanzienlijke vermindering van openingstijden, terugtrekken van de politie van het platteland en sterk toenemende aanrijtijden buiten de steden. Daarnaast is de organisatie van de Nationale Politie sterk geënt op stedelijke kernen (met vaak marginale aandacht voor het omliggende gebied), ook in bestuurlijke zin. Het gaat hierbij bovendien om werkwijzen en standaarden die vaak meer passen bij de grootstedelijke aanpak en problematiek dan bij die van de dorpen en het buitengebied.

In dit Cahier komt de vraag aan de orde in hoeverre politie op het platteland in empirische en normatieve zin ‘anders’ is dan de politie in de grootstedelijke context. In hoeverre verschillen de problemen die zich voordoen in de stad en op het platteland (nog steeds)? Welke culturele aspecten spelen een rol bij de sfeer en werkopvattingen bij de plattelandspolitie ten opzichte van politie in de stad? In hoeverre stellen lokale, soms geïsoleerde gemeenschappen op het platteland andere sociale en culturele eisen aan de politie. Zijn er andere verwachtingen van de politie op het platteland ten opzichte van de stedelijke politie? Welke ontwikkelingen hebben bijgedragen aan de gelijkstelling van plattelandspolitie en stedelijke politie en welke gevolgen heeft deze gelijkstelling? Omdat de politie in België een veel fijnmaziger organisatievorm heeft met zijn politiezones, is in dit Cahier een gerichte vergelijking tussen de Nederlandse en Belgische situatie relevant.

Cahiers Politiestudies (december 2020), Jg. 2020/4, N° 57 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Politie in Crisissituaties
Editoren : Lodewijk Gunther Moor, Evelien De Pauw, Dimitri De Fré, Jeroen Wolbers

De politie is één van de belangrijkste actoren in de hedendaagse crisis- en rampenbestrijding, maar krijgt in die hoedanigheid betrekkelijk weinig wetenschappelijke aandacht. Recente crisissituaties, zoals de Europese vluchtelingencrisis, vermissingen in Nederland of de terroristische aanslagen in Brussel, illustreren niet alleen dat de politie een belangrijke rol speelt, maar evengoed dat de rol en aard van politiewerk ten tijde van crises aan constante veranderingen onderhevig is. In dit Cahier wordt een antwoord gezocht op de vraag hoe goed politieorganisaties in Nederland en België voorbereid zijn op nieuwe crises en rampen? Onderwerpen die aan bod komen zijn: de relaties tussen politie, brandweer en andere hulpdiensten ten tijde van crisis; politiehervormingen en de gevolgen voor politie-inzet inzet bij crises en rampen; het nieuwe Belgische wettelijke kader dat de structuren aanreikt; de interactie tussen burgers en politie tijdens crisissituaties (of vermissingen) en adhoc besluitvormingprocessen onder toenemende druk.

Cahiers Politiestudies (september 2020), Jg. 2020/3, N° 56 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Politie en Cybercrime
Editoren : Christianne De Poot, Eva Lievens, Wouter Stol, Lies De Kimpe

Cybercrime is een relatief nieuw onderwerp, dat tal van vragen oproept. We geven enkele voorbeelden. Wie zijn nieuwe daders en welke uitdagingen stelt het fenomeen voor preventie en opsporing van deze vormen van misdaad? Welke rol spelen gemeenten in cybercrimebestrijding? Hoe zit het met de nieuwe Wet Computercriminaliteit III in Nederland? Wat zijn veranderende business modellen van cybercriminelen en wat zijn de gevolgen daarvan voor de politie? In welke mate praten we over vormen van georganiseerde criminaliteit? Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen jeugdige daders van online en offline criminaliteit en de gevolgen van nieuwe dadergroepen voor de aanpak van jeugdcriminaliteit? Is het mogelijk cybercriminelen te profilen, en wat levert dat dan op in termen van persoonlijkheid, levensloop, criminele motivaties en sociale netwerken? Wie zijn de slachtoffers van online en offline criminaliteit en doen ze al dan niet aangifte van de feiten? Tal van vragen die om een dringend antwoord nopen. In dit cahier gaan we op zoek naar resultaten van recent (internationaal) onderzoek.

Cahiers Politiestudies (mei 2020), Jg. 2020/2, N° 55 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Toezicht op de Politie
Editoren : Elke Devroe, Joery Matthijs, Tom Van den Broeck, Lodewijk Gunther Moor

In haar rapport constateert de Nederlandse Commissie Evaluatie Politiewet 2012 dat de politie kampt met verantwoordingsoverlast. De commissie veronderstelt dat dit alles veel geld en energie kost. Maar ook dat het gemakkelijk kan leiden tot een defensief gedrag en onverschilligheid, in plaats van een reflectieve en lerende houding. De commissie beveelt aan het aantal verantwoordings- en toezichtprocessen te beperken en daar ritme en structuur in aan te brengen. Een probleem bij dit voorstel is dat het voorgestelde toezicht in het verlengde ligt van het bestuur en beleid. Dit toezicht is niet onafhankelijk en hoeft niet op te komen voor het publieke belang. Wat bij de Nederlandse politie lijkt te ontbreken is onafhankelijk extern toezicht. In het Nederlandse regeerakkoord staat een passage over het oprichten van een aparte rechtbank voor politiemensen die zich voor de rechter dienen te verantwoorden voor het gebruik van aan hen toegekende geweldsmiddelen. Wat zijn de voor- en nadelen van een aparte rechtbank voor de politie? Hoe verhoudt zich dat tot tuchtrecht en disciplinaire maatregelen? Hoe is de situatie in België? In België bestaat immers wel onafhankelijk toezicht met het Vast Comité voor Toezicht op de Politiediensten (het Comité P.). In dit Cahier kan het bestaande externe toezicht op de politie in België en Nederland tegen het licht worden gehouden. Wat leert de vergelijking tussen België en Nederland? Wat werkt wel en wat niet en waarom? Wat zijn bevorderende en belemmerende factoren voor effectief toezicht? Hoe zou het externe toezicht vorm moeten worden gegeven?

Cahiers Politiestudies (februari 2020), Jg. 2020/1, N° 54 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Informatiegestuurde Politie
Editoren : Jelle Janssens, Wim Broer, Marc Crispel, Renze Salet

In het streven het politiewerk gerichter, effectiever en efficiënter te maken door een degelijke analyse van beschikbare informatie, wordt het ideaal van een informatiegestuurde politie, ook wel intelligence-led policing genoemd, al enkele decennia nagestreefd in vele politieorganisaties. Het omzetten van dit ideaal naar de praktijk ging en gaat echter niet zonder slag of stoot, maar de technologische omgeving waarin de politie functioneert is de voorbije jaren sterk veranderd. De mogelijkheden om grote hoeveelheden data (‘big data’) op te slaan en te analyseren en het politiewerk digitaal aan te sturen en te verrijken zijn enorm toegenomen. Deze ontwikkeling werpt de vraag op in hoeverre het lukt om de politie om te vormen als een hoogwaardige informatie- en kennisorganisatie en welke beperkingen en voorwaarden zich daarbij voordoen onder andere in cultuur en in beschikbare middelen en technologie. Hoe krijgen noties als predictive policing of the policng of risks in de praktijk vorm en welke impact heeft het informatiegestuurde karakter op de verschillende onderdelen van het politiewerk en de samenwerking met andere veiligheidspartners? Wat betekent de internationalisering van politiewerk voor deze ontwikkeling? Wat zijn de morele en normatieve aspecten en vragen die deze ontwikkelingen bij de politie oproepen?

Cahiers Politiestudies (december 2019), Jg. 2019/4, N° 53 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Politie en Legitimiteit
Editoren : Jannie Noppe, Antoinette Verhage, Kees Van der Vijver, Emile Kolthoff

Met het begrip legitimiteit van de politie wordt uitgedrukt de mate van vertrouwen die burgers hebben in de politie en het gezag dat zij aan deze organisatie toekennen. Het begrip kent feitelijke elementen (vertrouwen hebben in, accepteren van, als betrouwbaar beoordelen) en normatieve (vinden dat de politie functioneert zoals het hoort, gerechtvaardigd optreedt). Een politie die een grote mate van legitimiteit kent, wordt beter gehoorzaamd en hoeft minder gewelds- en machtsmiddelen in te zetten omdat ze kan volstaan met overtuigen. Legitimiteitstoekenning is daarmee van groot belang. Een samenleving die een politie heeft aan wie veel legitimiteit wordt toegekend is gewoonlijk een stuk vrediger dan een samenleving waar dat niet het geval is. Er is de politie dan ook veel aan gelegen te zorgen dat ze legitiem functioneert. Bekend is dat correct optreden (eerlijk en open zijn, de burger serieus nemen) en nabijheid van de politie (aanwezigheid, nabijheid zoals bij wijkgerichtheid) een positieve invloed hebben op legitimiteit. Bovenmatig geweldgebruik en ernstige fouten bij het optreden hebben een negatieve invloed. In dit themanummer gaan we in op de legitimiteit van politie in het algemeen: hoe is het gesteld met de legitimiteit van de politie in België en Nederland, hoe is de legitimiteitstoekenning gespreid over delen van de bevolking? Verder willen we ook ingaan op bepaalde vormen van optreden door de politie (vb. procedureel rechtvaardig optreden) en factoren (vb. maatschappelijke ontwikkelingen, corruptie/schandalen, selectiviteit, gebruik van geweld) die effect kunnen hebben op de legitimiteitstoekenning door de burger.

Cahiers Politiestudies (september 2019), Jg. 2019/3, N° 52 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Druggebruik op festivals
Editoren : Wim Hardyns, Evelien De Pauw, Jochen Schrooten, Ton Nabben, Ferry Goossens

De aanpak van druggebruik op muziekfestivals kan sterk verschillen. We stellen vast dat iedere, bij het drugbeleid betrokken, actor een eigen kijk heeft op het fenomeen en vaak vanuit een eigen referentiekader initiatieven ontplooit. In de praktijk blijken deze initiatieven niet altijd de gewenste en verwachte impact te hebben. Beperkte samenwerking en communicatie, evenals een gebrek aan kennis over de doelstellingen en werkwijzen van andere actoren zijn hiervan belangrijke oorzaken. Vanuit het referentiekader van de politie wordt vaak ingezet op een repressieve aanpak (bijvoorbeeld het aantal inbeslagnames van drugs als belangrijke graadmeter van succes), terwijl de prioriteit voor gezondheidsdiensten ligt op het voorkomen van drugsgerelateerde gezondheidsproblemen. Hoewel we een toename kunnen vaststellen op vlak van preventieve initiatieven op het festivalterrein (zoals Safe ’n Sound, Unity peer support, Celebrate safe en Quality Nights), is er vandaag een discrepantie tussen het preventieve beleid op papier en in de praktijk enerzijds en de afstemming tussen preventie en repressie anderzijds. In dit Cahier zullen de verschillende actoren (preventiewerker, politie, parket, organisator, gebruiker, medische diensten, onderzoeker) elk vanuit hun invalshoek dit fenomeen belichten.

Cahiers Politiestudies (mei 2019), Jg. 2019/2, N° 51 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Intrafamiliaal Geweld
Editoren : Janine Janssen, Katinka Lünnemann, Wim D’haese, Anne Groenen

Het meeste geweld dat bij de politie bekend wordt, vindt plaats binnen intieme relaties en in familiaire kring. Desondanks is voor huiselijk geweld, stalking, kindermishandeling, eergerelateerd geweld, huwelijksdwang en al die andere vormen van geweld, waarvoor ook wel de term ‘geweld in afhankelijkheidsrelaties’ wordt gebruikt, in politiële kringen maar beperkt aandacht. Dit cahier wil op verschillende vragen in dit verband een antwoord bieden, op de eerste plaats deze omtrent de ernst en de schade ervan op lange termijn. Hoe is in de loop der jaren aandacht voor dit thema ontstaan en wat zijn daarbij de verwachtingen ten aanzien van de politie? Hoe komt het dat dit thema zo weinig sexy wordt gevonden in de politiewereld, terwijl de problemen al zo oud zijn als de weg naar Rome? Een aantal voorbeelden van dit soort van geweld worden uitgelicht, zoals kindermishandeling, geweld tussen (ex-)partners, mishandeling van ouderen, migratie en familiaal geweld. Dit themanummer moet inzicht bieden in actuele uitdagingen voor de politie. Hoe kan de politie dit soort geweld (vroeg) herkennen? Hoe zit het met de samenwerking in de veiligheidszorg?

Cahiers Politiestudies (februari 2019), Jg. 2019/1, N° 50 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : De essentie van politiewerk
Editoren : Elke Devroe, Arjen Schmidt, Lodewijk Gunther Moor, Paul Ponsaers

De Cahiers Politiestudies namen een start in 2006. Intussen zijn er niet minder dan 50 nummers van de persen gerold. Ter gelegenheid van dit feestnummer grijpt het editorial board terug naar de verschillende thema’s die aan bod kwamen tijdens die vele jaargangen en vraagt zich af wat de wezenlijke veranderingen zijn geweest sinds het verschijnen van het themanummer in het verleden. Daarbij wordt een beroep gedaan op de verschillende piloten en auteurs die de afgelopen themanummers hebben geschraagd, met nadrukkelijk de centrale vraag in het achterhoofd: “In welke mate hebben deze evoluties nu al dan niet een impact gehad op de Essentie van het Politiewerk?” James Q. Wilson (1968) sprak over handling the situation, handelen naar bevind van zaken; Michael Banton (1964) maakte het onderscheid tussen law officers en peace officers; Egon Bittner (1970) sprak over politiewerk als het stoppen van something-that-ought-not-to-be-happening-and-about-which-someone-had-better-do-something-now. Wat zijn thans functies van de politie? Welke achtergronden zijn van belang? Wat zijn huidige praktijken? Wat zijn mogelijke rolmodellen? In het Cahier zullen auteurs hun visie te kennen geven en hun licht laten schijnen op de essentie van het politiewerk.

Cahiers Politiestudies (december 2018), Jg. 2018/4, N° 49 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Opleiding & Onderwijs van de politie
Editoren : Sofie De Kimpe, Eddy Van Daele, Henk Huisjes, Annika Smit

Politieonderwijs, zowel in Nederland als in België, draagt nog sterk kenmerken van een bedrijfsop¬leiding, waar de nood tot scholing en nascholing bepaald wordt vanuit bedrijfsprocessen. Ook is er de overtuiging dat het opleiden van politiemensen vooral moet gebeuren vanuit ‘ervaring’ en dat de werkpraktijk zelf de beste garantie biedt voor het leren van het politievak. Dat kan op gespannen voet komen te staan met kenmerkende ontwik¬kelingen in onze huidige complexe maatschappij (globalisering, digitalisering, netwerkvorming) en de toenemende instroom van hoger opgeleiden in de politieorganisatie. In dit Cahier willen we vooral inzicht verwerven in ‘de staat van het politieonderwijs’ in België en Nederland, welke ontwikkelingen zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan, en waarom het zo moeilijk blijkt om tijdig mee te bewegen met de uitdagingen van het moment. Hierbij schenken we ook aandacht aan vraag of de socialisatie van de politiestu¬dent in het politieberoep gewijzigd is sinds een aantal grote of meer kleine hervormingen in het politieonderwijs? Met andere woorden, welke hervormingen werden er doorgevoerd en welk effect hebben ze gehad op de socialisatie in het politieberoep. Hoe zouden we dit socialisatie¬proces kunnen versterken? Wat zijn richtingen ‘waartoe’ het politieonderwijs zou kunnen of zou moeten evolueren om de socialisatieprocessen te versterken?

Cahiers Politiestudies (september 2018), Jg. 2018/3, N° 48 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Evaluatie van de Politie
Editoren : Elke Devroe, Willy Bruggeman, Nicolline Kop, Lex Cachet

In België werd de politie in 1998 hervormd (Wet op de Geïntegreerde Politie). Ruim tien jaar later verscheen het Panopticon libri rapport ‘Tien jaar politiehervorming’ (2010) (Bruggeman, Devroe & Easton) met een kritische academische reflexie over de verschillende onderdelen van de hervorming. Kon ze geslaagd genoemd worden of bleven bepaalde aspecten onderbelicht? Deze publicatie toonde aan dat werk gemaakt werd van de institutioneel-organisatorische aspecten, maar wel nog werk op de plank lag voor aspecten als maatschappelijke inbedding, de bredere contacten met het maatschappelijk middenveld, de academische wereld en de burger. Ook Ne¬derland kende een ingrijpende hervorming (2012). Politie werd geherstructureerd tot één korps, met één stuurman en slechts tien eenheden. Enkele wetenschappelijke onderzoeken toonden aan dat de positie van de wijkagent werd uitgehold en men moet blijven waken over belangrijke COP principes als maatschappelijke inbedding, accountability en empowerment. In dit Cahier wordt zowel de Belgische als de Nederlandse politiehervorming onder de loep genomen vanuit diverse uitgangspunten. Het Cahier beperkt zich tot de publieke politiefunctie, en gaat niet in op het bredere policing. Verschillende thema’s komen hierbij aan bod zoals de COP-werking, de noodzaak aan objectieve evaluatie-instrumenten, professionalisering / professionaliteit van de politie en een visie voor de politie van de toekomst.

Cahiers Politiestudies (mei 2018), Jg. 2018/2, N° 47 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Glocalisering
Editoren : Arjen Schmidt, Timo Kansil, Paul Ponsaers, Willy Bruggeman

De politie wordt in toenemende mate lokaal geconfronteerd met veiligheidsproblemen die een (verre) buitenlandse oorzaak hebben. Denk bijvoorbeeld aan criminaliteit die zich rond havens concentreert, maar ook aan cybercrime en terrorisme. De drijvende krachten achter dit proces van glocalisering zijn de toegenomen mobiliteit (stromen van mensen, goederen, geld, informatie en ideeën), het internet dat de plaats ongebondenheid faciliteert en de forse toename van communicatietechnologieën. In dit Cahier onderzoeken wij hoe de politie de gevolgen van glocalisering het hoofd biedt. Vragen die aan bod komen zijn: Hoe manifesteren problemen zich lo¬kaal? Wat is de rol van kruispunten als havens en wereldsteden? Zijn bestaande samenwerkings¬verbanden als Europol en Interpol nog voldoende geëquipeerd om met de veranderende dynamiek om te gaan? En hoe kan politiesamenwerking internationaal op politiek niveau gefaciliteerd worden?.

Cahiers Politiestudies (februari 2018), Jg. 2018/1, N° 46 (Antwerpen: Gompel&Svacina)
Themanummer : Dienstverlening door de Politie
Editoren : Lodewijk Gunther Moor (piloot), Elke Devroe, Tom van den Broeck, Antoinette Verhage

Van oudsher is dienstverlening door de politie aan burgers een belangrijke taak van de politie. In dit Cahier Politiestudies staat de vraag centraal wat de actuele betekenis van dienstverlening door de politie is. Het gaat daarbij om dienstverlening in brede zin: in ontvangst nemen van meldingen, opnemen van aangiften, verschaffen van infor¬matie, maar ook het verlenen van allerlei soorten hulp aan burgers. Omarmt de politie dienstver¬lening nog wel als een essentieel element van haar werkzaamheden? Klopt het dat bij de politie de neiging bestaat om de afstand tot burgers te vergroten? Wat zijn de gevolgen van het verminderen van face-to-face contacten tussen burgers en politie voor de dienstverlening? Brengt dit een verschraling van de informatie die de politie tot haar beschikking heeft met zich mee? Of getuigt het vooral via internet stroomlijnen van contactmomenten juist van inzicht in de huidige verhoudingen tussen overheid en burgers? Wat zijn effecten van de multichannelstrategie in Nederland waarbij de politie er op aanstuurt de contacten met burgers vooral via internet te laten lopen (als dat niet lukt via de telefoon, vervolgens via de balie en in het uiterste geval met een be¬zoek aan huis)? Is het verstandig dat de Belgische politie dit voorbeeld volgt?

Cahiers Politiestudies (december 2017), Jg. 2017/4, n° 45 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Herinneren en Vergeten in de Politie
Editoren : Guus Meershoek (piloot), Margo De Koster, Paul Ponsaers, Bob Hoogenboom

“The past is never dead. It’s not even past”. Met deze woorden van William Faulkner als leidraad gaan we in dit Cahier op zoek naar de aanwezigheid van het verleden in de huidige politiezorg. Wie de evaluatierapporten leest die al meer dan dertig jaar met enige regelmaat over veelal ontspoord politieoptreden worden uitgebracht, treft vaak dezelfde aanbevelingen aan. Vloeit ervaring dan zo snel weg uit de politie? Heeft de organisatie dan zo weinig lerend vermogen? Tegelijk bijten politiemanagers telkens weer hun tanden stuk op de taaie structuren in de politie waarna zij oproepen tot een cultuuromslag. Onderzoekers rekenen ingesleten gewoonten al gauw tot de cultuur van de werkvloer. Toch blijken zulke ondoorgrondelijke verschijnselen vaak een redelijke ontstaansgrond te hebben, die hun voortbestaan wellicht niet rechtvaardigt, maar wel begrijpelijk maakt. De achterliggende gedachte van dit Cahier is dat kennis van het verleden de politie in staat stelt om beter in te spelen op nieuwe vraagstukken en onderzoekers in staat stelt om meer van het functioneren van de huidige politie te begrijpen.

Cahiers Politiestudies (september 2017), 2017/3, n° 44 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : De Vervloeiing van Binnenlandse en Buitenlandse Veiligheid
Editoren : Timo Kansil (piloot), Willy Bruggeman, Jan Terpstra, Jelle Janssens

Dit cahier gaat dieper in op de wijze waarop internationale politiesamenwerking in toenemende mate vorm wordt gegeven. Deze internationale inzet is van oudsher een specialisme dat minder aandacht krijgt dan de lokale en nationale oriëntatie van de politie. De vraag is of dit door de huidige veiligheidsontwikkelingen nog gerechtvaardigd is. In het bijzonder de vervloeiing van binnenlandse en buitenlandse veiligheid roept de vraag op of een organisatorisch onderscheid tussen binnen- en buitenland nog voldoet. Wat betekent dit voor (post-)conflict regio’s? Voor de opbouw van nieuwe democratieën? Hebben private organisaties hier al dan niet een plaats in? Daarom wordt deze vervloeiing in dit Cahier geduid en de consequenties daarvan voor de politie beschouwd.

Cahiers Politiestudies (mei 2017), Jg. 2017/2, n° 43 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Eigenrichting
Editoren : Paul Ponsaers (piloot), Elke Devroe, Lodewijk Gunther Moor, Kees van der Vijver, Janine Janssen, Bas van Stokkom

Rechtshandhaving is de verantwoordelijkheid van de overheid. Het ‘sociaal contract’ biedt burgers overheidsbescherming in ruil voor coöperatie aan de democratische samenleving. Dit monopolie leidt tot een verbod op eigenrichting: burgers mogen het heft niet in eigen handen nemen. In de democratische samenleving is dit immers niet gewenst en streng gereglementeerd. Afgelopen decennia echter wordt er in het kader van zelfredzaamheid een gedeelte terug gelegd bij de burger, en is het omgaan met eigenrichting aan herijking toe is. Een tweede evolutie betreft de culturele eigenrichting. Het gaat hier om migrantengroepen die er concurrerende waarden- en normensystemen op na houden en wensen dat de rechtshandhaving plaatsvindt volgens geheel andere normen dan deze in het gastland. In welke mate kan afwijkende rechtshandhaving een plaats vinden in de democratische samenleving? Op deze vragen biedt dit Cahier antwoorden.

Cahiers Politiestudies (februari 2017), Jg. 2017/1, n° 42 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Ideologisch Activisme en Radicalisering
Editoren : Maarten De Waele (piloot), Jannie Noppe, Hans Moors, Aart Garssen

Het actuele debat inzake radicalisering wordt overheerst door ‘waarom’-vragen naar de maatschappelijke oorzaken. Komen golven van links, rechts en single-issue extremisme werkelijk voort uit andere maatschappelijke onderstromen? Of zijn er al dan niet gemeenschappelijke ‘root causes’? Hoe ontwikkelt zich het activisme van mensen, in de context van wat er in de Nederlandse en Belgische samenleving en daarbuiten gebeurt wat mensen tot handelen aanzet? Dit Cahier wenst vooral in te zoomen op de aanpak van het fenomeen en de rol van lokale actoren. We vragen ons af hoe het fenomeen vandaag lokaal praktisch en beleidsmatig wordt aangepakt en of er andere accenten gelegd (kunnen) worden, waarbij we denken aan EXIT-programma’s, (vroeg-)signalering, initiatieven op het vlak van de ‘geestelijke gezondheidszorg of het aanbieden van versterkende weerbaarheidsoefeningen. Moet de politie hierbij betrokken worden? Wat zijn ‘good (police) practices’ in binnen- en buitenland? Hoe kunnen we de diverse uitingsvormen van ideologisch geïnspireerd activisme op lange termijn beheersen en onder controle houden?

Cahiers Politiestudies (december 2016), Jg. 2016/4, n° 41 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Meten is Weten
Editoren : Elke Devroe (piloot), Eddy De Raedt, Henk Elffers, Dorian Schaap

New Public Management en vooral besparingen bij politie en justitie leiden tot het meten van allerhande prestatieafspraken en activiteiten van politiewerk. Ook de geregistreerde criminaliteit wordt jaarlijks gepresenteerd in politiestatistieken, waarbij het aantal feiten vastgesteld in proces-verbalen worden geteld. In dit Cahier wordt de vraag gesteld naar de betrouwbaarheid van deze cijfers. Wat zeggen cijfers en wat blijft verborgen? Er wordt immers vaak geregistreerd om aan prestatieconvenanten tegemoet te komen en proces-verbalen uitgeschreven om bepaalde quota te halen. Wat leert dat nog over de werkelijk gepleegde criminaliteit? Kan de Politiemonitor en de integrale veiligheidsmonitor in Nederland en/of de Veiligheidsmonitor in België een degelijke aanvulling zijn? En wat zijn huidige registratiepraktijken en valkuilen daarbij? Heeft meten nog een toekomst als het gaat om accountability van politiewerk? Op deze en andere vragen biedt dit Cahier een antwoord (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (september 2016), 2016/3, n° 40 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Politie en Gezondheidszorg
Editoren : Lodewijk Gunther Moor (piloot), Wouter Vanderplasschen, Tom Balthazar, Auke van Dijk

In de uitvoering komen politie en gezondheidszorg elkaar vanuit hun eigen functie regelmatig tegen. De contacten kunnen betrekking hebben op (drugs-)overlast of gerelateerde problemen, zedenzaken, psychiatrische stoornissen bij (veel-)plegers, geweld, calamiteiten en crisissituaties. Het gemeenschappelijke element bij al deze zaken is dat zij direct de leefbaarheid en veiligheid van buurtbewoners raken. Politie en gezondheidszorg hebben niettemin een andere functie en finaliteit, wat tot grensproblemen kan leiden. En toch is het ondertussen overduidelijk dat de aanpak van veel urgente maatschappelijke problemen om een gecombineerde aanpak vraagt van beide sectoren. Ondanks deze groeiende nood aan een betere afstemming en gemeenschappelijke aanpak bestaat er relatief weinig literatuur over de raakvlakken en vormen van samenwerking tussen politie en gezondheidszorg. Dit Cahier tracht in deze leemte te voorzien (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (mei 2016), Jg. 2016/2, n° 39 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Criminele Organisaties en Organisatiecriminaliteit
Editoren : Antoinette Verhage (piloot), Ann Jorissen, Ruth Prins, Jelle Jaspers

Organisatiecriminaliteit en georganiseerde criminaliteit lijken op het eerste gezicht twee verschillende zaken. Het eerste wordt vooral geassocieerd met grote bedrijven en speelt zich grotendeels in de bovenwereld af, het tweede met maffia-achtige groepen gesitueerd in de onderwereld. In de praktijk blijkt het onderscheid niet altijd zo gemakkelijk te handhaven. Er bestaan immers allerhande tussenvormen en de grens tussen de financiële boven- en onderwereld vervaagt meermaals. In dit Cahier willen we aandacht besteden aan de aanpak van deze fenomenen, variërend van financiële recherche tot het nemen van bestuurlijke maatregelen. Maar ook willen we nagaan met wie de politie samen opereert in deze kwesties. Gaat het om een probleem dat een louter nationale/federale aanpak vraagt, of heeft de lokale overheid hier ook een rol in? Wat is de rol van de politie binnen de samenwerking en hoe verloopt de informatiedeling? We brengen het empirisch onderzoek in kaart en gaan verder in op de verschillende verschijningsvormen en de dilemma’s bij de aanpak hiervan (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (februari 2016), Jg. 2016/1, n° 38 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Groene Criminologie en Veiligheidszorg
Editoren : Janine Janssen (piloot), Tim Boekhout van Solinge, Lieselot Bisschop, Philippe De Baets

Criminologie heeft lange tijd de studie van milieucriminaliteit en -regulering genegeerd. Het was Lynch die in 1990 voor het eerst wees op het belang van een kritisch criminologische studie van milieuschade en daarmee was de term “groene criminologie” geboren. Milieucriminaliteit verwijst naar schade veroorzaakt door zowel individuen, als bedrijven én overheden aan ecosystemen, mensen en dieren. Het hoeft daarbij niet steeds te gaan om (reeds) strafbaar gesteld gedrag. De aandacht voor het milieu blijft echter nog beperkt, ondanks de gegroeide aandacht. Daarom stellen we in dit Cahier dit studiegebied centraal. We onderzoeken wat de groene criminaliteit betekent voor de politiewerking. Is de politie in staat om over de eigen landsgrenzen heen samen te werken en internationale vormen van groene criminaliteit het hoofd te bieden? Ook niet-politionele actoren krijgen aandacht in dit Cahier, waarbij gedacht wordt aan inspectiediensten, milieuadministraties, douanediensten en NGO’s. Zij zijn voor de politie belangrijke partners in de veiligheidszorg (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (december 2015), Jg. 2015/4, n° 37 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Verantwoording en Politie
Editoren : Jan Terpstra, Alain Duchâtelet, Jelle Janssens, Dominique Van Ryckeghem, Peter Versteegh

Wellicht is accountability één van de kernproblemen van de politieorganisatie. Verantwoording is een absolute noodzaak voor een democratische politie. Er is de afgelopen twee decennia veel in geïnvesteerd, helaas in nogal wat gevallen met ongewenste (neven-)effecten. In dit themanummer wordt breed gekeken naar dit onderwerp, van performancemanagement tot klachtenprocedure, van burgerspanels of police boards tot de rol van de massamedia of de sociale media. Al deze elementen spelen ongetwijfeld een belangrijke rol in de verantwoording van de politie. Er wordt ook over de Europese grenzen gekeken. Ook het vraagstuk van de interne en externe controle zijn nauw verbonden met dit thema. Hoe onafhankelijk zijn deze vormen van controle? Wat zijn de verschillen tussen België en Nederland? Hoe is de controle op de politie in andere landen geregeld? Hoe verhouden intern en extern toezicht ten opzichte van elkaar? Kan het interne toezicht het externe toezicht op de hoogte stellen? Wat is de rol van klokkenluiders hierin? Hoe is het overigens met klokkenluiders binnen de politie gesteld? (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (september 2015), 2015/3, n° 36 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Outsourcing Policing
Editoren : Paul Ponsaers, Eddy De Raedt, Luuk Wondergem, Lodewijk Gunther Moor

Dit Cahier stelt de vraag centraal in welke mate taken en activiteiten van de politie al dan niet kunnen ge-outsourced worden door de overheid of door de politie zelf. De vraag dringt zich op of dit courante praktijk is, dan wel uitzonderlijk gebeurt. Deze focus maakt dan ook dat het contractbeding tussen opdrachtgever en uitvoerder centraal komt te staan. In welke mate worden taken door de overheid uitbesteed aan de private sector in de openbare ruimte, bij het uitvoeren van expertises en forensisch werk in het kader van recherchetaken, bij het beveiligingen van het publiek vervoer? Wat burgers hiervan mogen verwachten? Hoe maakt de overheid haar regierol waar, gegeven haar verantwoordelijkheid voor veiligheid? Tot op welke hoogte heeft de politie zelf nog zicht op zaken en kan zij haar regierol waar maken? (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (mei 2015), Jg. 2015/2, n° 35 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Ethnic Profiling en Interne Diversiteit bij de Politie
Editoren : Lodewijk Gunther Moor, Janine Janssen, Marleen Easton, Antoinette Verhage

Onder de vlag van diversiteit zet de politie zich al geruime tijd in voor de opbouw van een gevarieerd personeelsbestand wat betreft leeftijd, gender, seksuele oriëntatie en etnische achtergrond van haar medewerkers. Enerzijds gaat het daarbij om de legitimiteit van het politieapparaat: burgers moeten zich immers in de politie kunnen herkennen. Anderzijds wordt van een gevarieerd personeelsbestand verwacht dat deze de dienstverlening aan burgers ten goede komt. Zo wordt dikwijls van de aanwezigheid van allochtone collega’s verwacht dat daardoor een actieve bijdrage wordt geleverd aan de behandeling van veiligheidsvraagstukken in specifieke etnische groepen. Maar hoe verhoudt die gedachte zich dan tot de alsmaar verdere uitbreiding van de praktijk van ethnic profiling, waarover zich onlangs onder meer Amnesty International en de Nederlandse Nationale Ombudsman hebben uitgesproken? In dit Cahier staat die spanning tussen ideeën over de relatie tussen diversiteit en omgang met de burger en de verhouding met de burger in de praktijk centraal. (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (februari 2015), Jg. 2015/1, n° 34 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Jongeren en politie
Editoren : Sofie De Kimpe, Henk Ferwerda, Jaap Noorda

In dit themanummer staat de relatie tussen jongeren en politie centraal. Het doel van dit Cahier is inzicht verwerven in de interactie tussen politie en minderjarigen. Hoe kijkt politie naar jongeren? Welke visie hanteert de politie in haar dagelijks functioneren en haar gerechtelijk en bestuurlijk politiewerk? In dit cahier bekijken we in eerste instantie de relatie tussen politie en jongeren vanuit een tweetal invalshoeken, twee criminologische visies die politie ten aanzien van jongeren kan hanteren en die worden afgetoetst aan de politionele praktijk. Een eerste visie betreft de rechten van het kind. De vraag stelt zich op welke wijze politie het kinderrechtenperspectief benadert? Hoe worden kinderrechten geïntegreerd in de politiewerking, maar evenzeer in de professionalisering van politiewerk (opleiding vb)? Een tweede visie betreft de wijze waarop de visie op het jeugdbeschermingsrecht wordt geoperationaliseerd in de politionele praktijk? Welk kindsbeeld hanteert de politie over slachtoffer versus daders? Politiële praktijken worden getoetst aan de discoursen die leven binnen de jeugdbescherming. Het cahier wenst in het bijzonder te onderzoeken hoe beide visies (of één van beide) toegepast worden in ondermeer het verhoor van minderjarigen, de handhaving van openbare orde (de publieke ruimte in het bijzonder), de slachtofferbegeleiding, de rechtsbijstand, enz. Het Cahier zoemt in op resultaten uit Europees onderzoek ter zake uit een aantal landen in de EU. Ook gaat het Cahier in op de relatie tussen de politie en de jongeren in de stad (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (december 2014), Jg. 2014/4, n° 33 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : De toekomst van de politie
Editoren : Elke Devroe, Wim Hardyns, Kees van der Vijver, Auke van Dijk

Onze huidige en toekomstige samenleving staat voor heel wat nieuwe maatschappelijke uitdagingen. We denken hierbij aan de vergrijzing van de samenleving, de ontgroening en verkleuring, de evoluties in stadsontwikkeling, nieuw samengestelde gezinnen, horizontalisering (ook in gezagsverhoudingen) en medialisering (groei en impact van sociale media) en andere evoluties. In dit Cahier wordt bestudeerd dat het effect van deze ontwikkelingen op de inhoud en de organisatie van het toekomstig politiewerk kan zijn. Vragen als ‘Worden nieuwe en andere eisen gesteld aan agenten op het vlak van noodzakelijke kennis, nieuwe vaardigheden, attitudes, toekomstige competenties?’, Is er nood aan een hernieuwde visie op politie, niet alleen intern maar ook in relatie tot partners op het vlak van de veiligheidszorg?’ vinden in dit Cahier een antwoord (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (september 2014), 2014/3, n° 32 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Democratische Politie
Editoren : Maarten Dewael, Bas van Stokkom, Timo Kansil, Henri Berkmoes

In dit Cahier vormt de publicatie van Peter Manning’s werk ‘Democratic Policing’ de basis. Vragen als ‘Gaat de politie op een faire wijze om met burgers?’, ‘Staat de politie open voor klachten van burgers?’, ‘Gebruikt de politie indien noodzakelijk ten opzichte van iedereen dezelfde mate van dwang?’, ‘Ondervinden sommige burgers meer dwang dan andere burgers?’, ‘Handelt de politie fair bij het aannemen van personeel, interne evaluaties, promotie, demotie, transferts en disciplinaire straffen van personeel?’, ‘Is de politie competitief in een omgeving van particuliere politie, burgerwachten, zelfredzame burgers?’ en ten slotte ‘Stelt de politie zich verantwoordelijk voor individuele en collectieve acties voor haar personeel?’ vinden in dit Cahier een antwoord.

Cahiers Politiestudies (mei 2014), Jg. 2014/2, n° 31 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Het gezag van de politie
Editoren : Lodewijk Gunther Moor, Paul Ponsaers, Marsha De Vries, Marleen Easton

Dit Cahier gaat dieper in op het gezag dat politie en andere functionarissen in de publieke ruimte dagelijks ervaren op de werkvloer. De visie dat het gezag van de politie tanende is en dat er iets aan de hand is met de politiële weerbaarheid wordt breed gedeeld. Dit Cahier zoekt naar antwoorden op de vragen ‘Is er iets met het gezag van de politie aan de hand?’, ‘Zijn er verschillen tussen België en Nederland’? In dit Cahier blikken we terug op het in 2000 door de SMV gepubliceerde bundel over het gezag van de politie. Op basis van empirische onderzoeksresultaten kan na veertien jaar aan de hand van gefundeerd wetenschappelijk onderzoek over dit thema worden nagedacht .

Cahiers Politiestudies (februari 2014), Jg. 2014/1, n° 30 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Politie en haar maatschappelijke partners
Editoren : Paul Ponsaers, Lodewijk Gunther Moor, Wim D’Haese, Marnix Eysink Smeets,

Dit Cahier behandelt die sectoren waar de politie niet de centrale regierol neemt, maar wel als partner functioneert in een breder veld. Het gaat hierbij om actoren uit de niet-commerciële private sector of andere publieke rechtshandhavers, zoals drugshulpverlening, actoren uit de preventiesector, stedelijke (lokale) en gewestelijke beleidssectoren zoals sociale huisvesting (huisjesmelkerij, mensenhandel), tewerkstelling (zwartwerk, illegale migratie) en anderen. Kortom, dit Cahier behandelt integrale veiligheid in de breedste betekenis van het woord.

Cahiers Politiestudies (december 2013), Jg. 2013/4, n° 29 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Illegale en Informele Economie
Editoren : Dominique Boels, Lieselot Bisschop, Edward Kleemans, Kees Van der Vijver

Economische activiteiten kunnen op een continuüm van legaal/formeel, over informeel tot illegaal worden gesitueerd. In onze hedendaagse samenleving is de manifestatie van economische activiteiten op dit continuüm een maatschappelijke realiteit en dit in diverse sectoren. Dit Cahier verschaft inzicht in dit continuüm van legaliteit, informaliteit en illegaliteit. In theoretische, empirische en praktijkgerichte bijdragen komen de fenomenen informele en illegale economie aan bod. Nagegaan wordt waar deze verschillende economische activiteiten mogelijk raakvlakken hebben met (georganiseerde) criminaliteit. Op welke manieren komen diverse actoren in de veiligheidsketen in aanraking met informele en illegale economische activiteiten en hoe gaan ze ermee om? Dit Cahier verduidelijkt de theoretische concepten formele, informele en illegale economie en toont aan dat het onderscheid tussen deze begrippen in praktijk niet steeds even duidelijk is, omdat de diverse vormen van economische activiteiten op een dunne grens tussen illegaal, crimineel, informeel en legaal te vinden zijn.

Cahiers Politiestudies (september 2013), 2013/3, n° 28 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Vernieuwing in de Opsporing
Editoren : Paul Ponsaers, Jan Terpstra, Christianne De Poot, Marc Bockstaele, Lodewijk Gunther Moor

De afgelopen vijftien jaar werden gekenmerkt door nieuwe ontwikkelingen in het politiële opsporingsbeleid. Deze zijn deels te wijten aan nieuwe criminaliteitsvormen en deels aan organisatorische wijzigingen in het politiebestel. Bijkomende vernieuwingen in de opsporingstechnieken (onder meer in de forensische sfeer), in de beschikbare opsporingsbevoegdheden (BOB-wetgeving, BOM methoden), in de professionele capaciteit door de intrede van nieuwe beroepsgroepen (recherchekundigen, criminaliteitsanalysten, forensisch specialisten), in de kwaliteitszorg en in de sturing en verantwoording van de opsporing. De opsporingsfunctie is voorwerp van veel discussie en kritiek. In dit Cahier wordt op al deze ontwikkelingen ingegaan en worden de onderliggende overwegingen daarbij bestudeerd. Tevens wordt de vraag gesteld wat er van die vernieuwingen in de praktijk terecht kwam en welke effecten (bedoelde en onbedoelde) zij met zich mee brachten.

Cahiers Politiestudies (mei 2013), Jg. 2013/2, n° 27 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Mensenrechten en Politie
Editoren : Jannie Noppe, Veerle Pashley, Paul de Hert, Wim Huisman

De relatie tussen mensenrechten en politie wordt steeds belangrijker en actueler. Mensenrechten in de breedste betekenis van het woord omvat al die rechten waar burgers aanspraak op kunnen maken, zoals bescherming van de persoonlijke levenssfeer en privacy. De politie heeft hierdoor een ambivalente rol. Enerzijds is zij een beschermer van mensenrechten. Anderzijds kan zij vanuit haar gelegitimeerde machtspositie handelingen toepassen die balanceren op de dunne grens tussen mensenrechtenschendingen en mensenrechtenvrijwaringen. Deze grens is allerminst eenvoudig te trekken en de vraag dringt zich op in welke mate de politie in onze samenleving hiermee om kan gaan. In dit Cahier wordt –naast de relatie tussen mensenrechten en politie- ook de concrete praktijk van Salduz bestudeerd en de toepassing van dit arrest in België en Nederland. Enkele concrete praktijkvoorbeelden komen hierbij aan bod.

Cahiers Politiestudies (februari 2013), Jg. 2013/1, n° 26 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Schaalveranderingen
Editoren : Elke Devroe, Paul Ponsaers, Marleen Easton, Lex Cachet, Guus Meershoek

Beleidsmatig duikt de roep om schaalverandering in het politie- en het justitiedomein te pas en te onpas de kop op. In België wordt gedacht aan een vermindering van het aantal gerechtelijke arrondissementen van 27 naar 11, waardoor deze zouden samenvallen met de bestuurskundige indeling van de provincies. Hierdoor zou het parket efficiënter en vooral kostenbesparender moeten gaan werken. De inkapseling van kleine zones in grotere politiezones, en een algemene drastische beperking van het aantal politiezones, zou economische schaalvoordelen kunnen realiseren en concurrentiële diensten kunnen uitschakelen. In Nederland komt één Nationale Politie met één korpschef die tien territoriale eenheden kent. Van regio’s zal dan geen sprake meer zijn. De ratio achter deze schaalveranderingen is meestal het spreiden van kosten, het vergroten van netwerking tussen diensten en het ontsluiten van informatieflows. Dit Cahier onderzoekt de huidige tendenzen inzake schaalveranderingen in het politie,- en justitiedomein, gaat op zoek naar de voor- en nadelen en gaat een discussie aan over de wenselijkheid en/of haalbaarheid ervan.

Cahiers Politiestudies (december 2012), 2012/4, n° 25 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Tides and Current in Police Theories (engelstalig)
Editoren : Paul Ponsaers, Lodewijk Gunther Moor, Jack Greene, Layla Skinns, Lieselot Bisschop, Elke Devroe, Antoinette Verhage

In this volume of the Journal of Police Studies, authors are invited to reflect on the substance of theoretical developments concerning police. The volume will be focused on a paper from Jack R. Greene, called “The Tides and Currents, Eddies and Whirlpools and Riptides of Modern Policing: Connecting Thoughts”. The paper was the outcome of a seminar organized at Ghent University in the framework of the working group on policing of the European Society of Criminology (ESC), held in September 2010. The contribution of Greene is referring to original backgroundpapers which were published earlier. With this volume, we want to push the analysis further, starting from the observations Jack Greene makes in his provocative roundup (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (september 2012), 2012/3, n° 24 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Integriteit en Deontologie
Editoren : Annelies De Schryver, Patrick Van Parys, Emile Kolthoff, Karin Lasthuizen

In dit Cahier worden verschillende aspecten behandeld over het ‘fair’ handelen van politiemensen. ‘Fair handelen’ betekent zowel handelen ten opzichte van de burger als ten opzichte van de werkgever (overheden). Deontologie is eigen aan ieder beroep, en werkt zoveel als mogelijk zelfregulerend. Deontologie is een hulpmiddel, een leidraad om politiemensen te helpen de juiste keuzes te maken wanneer zij te maken hebben met moeilijke dilemma’s. Deontologie is een instrument dat kan helpen bij deze dilemma’s, terwijl ‘integriteit’ zich dieper in de persoonlijkheid situeert. Dit is bij uitstek één van de elementen die men bij de selectieproeven zou kunnen meten. Beide hoger vernoemde aspecten raken aan het geladen begrip: ‘normvervaging’. In dit Cahier zal het thema vanuit deze verschillende invalshoeken bestudeerd worden (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (mei 2012), 2012/2, n° 23 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Geweld en Politie
Editoren : Gerwinde Vynckier, Otto Adang, Willem De Haan, Franky Goossens

Algemeen wordt gesteld dat de samenleving agressiever en gewelddadiger wordt. Afnemende tolerantie en verdraagzaamheid, individualisering, ‘korte lontjes’, maar ook alcohol en drugs zijn veronderstelde oorzaken. Naast burgers in het algemeen zijn juist functionarissen die in de publieke ruimte optreden (ambulancepersoneel, brandweerlieden, toezichthouders, bus/trambestuurders, maar zeker ook de politie) stelselmatig voorwerp en slachtoffer van agressie en geweld. Ernstige geweldsincidenten die zich het afgelopen jaar voordeden, voeden de discussie over de oorzaken van de geweldstoename in de maatschappij en doen vragen rijzen bij het optreden van politie. Is zij nog wel opgewassen tegen dat geweld? Dit Cahier brengt meningen en visies bij elkaar over beide aspecten (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (februari 2012), 2012/1, n° 22 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Professionalisering en Socialisatie
Editoren : Sofie de Kimpe, Lodewijk Gunther Moor, Frits Vlek, Piet van Reenen

Opleiding speelt een belangrijke rol in de professionalisering en de socialisatie van het politieberoep. Naast het aanleren van de kennis, vaardigheden en attitudes om het politieberoep uit te oefenen, doet er zich tijdens de opleiding ook een interactieproces voor waarbij de nieuwkomers in het beroep culturele elementen (waarden, normen, denkbeelden, etc.) absorberen. Met andere woorden, bij iedere opleiding vindt er evenzeer een transfer plaats van competenties en kennis, als van cultuur. Cahier 22 wenst inzicht te geven in beide opleidingsfuncties. Daarbij wordt de vaststelling dat er in de politieorganisatie vooral wordt gezocht naar methoden om de eerste opleidingsfunctie te optimaliseren, geproblematiseerd. Weinigen stellen zich echter de vraag hoe de – door de literatuur fel bekritiseerde – socialisatiefunctie van de politieopleiding verbeterd kan worden. Met de blik op de toekomst wil dit Cahier zich dan ook richten op hoe de politieopleiding van morgen een motor van verandering kan vormen voor de politieorganisatie?

Cahiers Politiestudies (december 2011), 2011/4, n° 21 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Proces-verbaal, Aangifte en Forensisch Onderzoek
Editoren : Lotte Smets, Lodewijk Gunther Moor, Jan De Kinder

In dit Cahier komt het tot stand komen van het proces-verbaal en de aangifte in relatie tot het politionele recherchewerk aan bod. Dit zijn immers, naast een aantal andere belangrijke recherche aspecten, twee essentiële dagdagelijkse politiepraktijken. Gelet op de informatieve doeleinden van deze schriftelijke verslaggevingen vinden huidige verbaliseringscapaciteiten, -methoden en de kwaliteit ervan in dit Cahier een plaats. In tweede instantie bespreekt Cahier 21 implicaties bij expertise in strafzaken en het forensisch werk tijdens het politieonderzoek aan bod.

Cahiers Politiestudies (september 2011), 2011/3, n° 20 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Technological Led Policing (engelstalig)
Editoren : Evelien De Pauw, Paul Ponsaers, Cees van der Vijver, Willy Bruggeman

Technology has always played an important role in the activities of policing. That role has ot only expanded in the last years, but also been renewed. On the one hand, technology is used in the assistance of police work (CCTV, scan equipment, resources for investigation, and so on). On the other hand, technology also provides new opportunities for crime, mainly in the sphere of information technology, which demands continuous adaptations from the police in terms of investigation methods. The use of technology leads to many interesting questions. One of them is of course the privacy issue, but there are also questions with regard to the consequences of investing in technology for the manner in which the police carries out her tasks. Can police investigations keep pace with technological developments?

Cahiers Politiestudies (mei 2011), 2011/2, n° 19 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Burgerparticipatie
Editoren : Lodewijk Gunther Moor, Frank Hutsebaut, Peter Van Os, Dominique van Rijckeghem

De laatste jaren wordt een actieve rol van burgers in de veiligheidszorg ook door de overheid benadrukt. De overheid ziet burgerparticipatie als een middel om de kloof met de bevolking te dichten. Cahier 19 brengt verschillende vormen van burgerparticipatie in beeld. Aandacht wordt gegeven aan burgers die beroepsmatig bij de politie werken. Het CPS-onderzoek ‘calogisering’ vindt een plaats in dit Cahier. Ook komen de thema’s burgers als vrijwilliger bij de politie werken, burgers die helpen bij de opsporing (Burgernet, SMS Alert, Buurt Informatie Netwerken), burgers die actief zijn bij preventie van criminaliteit en overlast (buurtmoeders en –vaders, community watching) en burgers die het heft in eigen hand nemen (sociale zelfredzaamheid, noodweer, burgerarrest, eigen richting) aan bod. Waar liggen grenzen voor burgerparticipatie? Wat is (on)wenselijk? Wat zijn (on)mogelijkheden? Wat is de betekenis voor de politie?

Cahiers Politiestudies (februari 2011), 2011/1, n° 18 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Social Disorder
Editoren : Bas Van Stokkom, Jan Terpstra, Marleen Easton

Spanningen en conflicten maken onlosmakelijk deel uit van de grootstedelijke leefomgeving. In een dynamische, stedelijke samenleving hebben politici, beleidsmakers, buurtbewoners, belangenbehartigers en andere betrokkenen voortdurend te maken met onverwachte conflicten en onlusten waar vaak direct op dient te worden gereageerd. Cahier 18 geeft inzicht in (etnische) spanningen en conflicten in (probleem)wijken en het management daarvan. Meestal richt onderzoek naar onlusten zich alleen op de belangrijkste incidenten. De sociaal-culturele ontwikkelingen binnen de wijken (lange termijn spanningen, symbolische orde, mechanismen van zelfrechtvaardiging) komen nauwelijks aan bod. Strategieën worden vaak uitsluitend via klant en klare instrumentele modellen van crisisbeheersing verwoord vanuit het perspectief van politie (en bestuur). Cahier 18 geeft een antwoord op de vragen welk lange termijn management mogelijk is en wat de rol van de politie hierbij kan zijn.

Cahiers Politiestudies (december 2010), 2010/4, n° 17 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Evidence-Based Policing
Editoren : Eveline De Wree, Elke Devroe, Wim Broer, Peter Van der Laan

In het domein van politie en justitie groeide de laatste jaren meer aandacht voor een ‘evidence-based’ beleid. Dit houdt in dat er voldoende ‘evidence’ moet worden ontwikkeld, door het verrichten van kwalitatief hoogstaand onderzoek. Ook moet deze ‘evidence’ een vertaling vinden naar praktijk en beleid. Dit Cahier bespreekt de mogelijkheden, moeilijkheden en toekomstige uitdagingen van ‘evidence-based policing’ in België en Nederland. De lezer vindt een algemeen gedeelte, waar de wisselwerking tussen de vraag- en aanbodzijde van ‘evidence-based policing’ wordt gegeven. Tevens komt de vertaling van kennis naar beleid aan bod (kennistransfer en kennisbenutting). In een tweede gedeelte wordt aan de hand van cases een waaier aan specifieke toepassingen van evidence-based beleid belicht.

Cahiers Politiestudies (september 2010), 2010/3, n° 16 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Policing in Europe (engelstalig)
Editoren : Antoinette Verhage, Jan Terpstra, Piet Deelman, Eddy Muylaert, Patrick Van Parys

The past decades have witnessed the rapid development of the transnationalisation of policing. Increasingly, types of cooperation, information-exchange and contacts between national police organizations, both formal and informal, take place. In this Cahier, we aim to answer several questions. Firstly, we aim to examine and analyze the types of cooperation between police organizations in Europe. Secondly, we will shed some light on the impact of this transnationalisation on the development of police service in different European countries. This last subject will be studied by looking at two police models (“community policing” and “plural policing”), that have gained international attention, but often very diverse national interpretations (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (mei 2010), 2010/2, n° 15 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Policing Multiple Communities
Editoren : Frank Bovenkerk, Marleen Easton, Lodewijk Gunther Moor, Paul Ponsaers

In dit Cahier komen de implicaties voor het politiewerk in de samenleving van vandaag en morgen aan bod. De samenleving wordt gekenmerkt door een diversiteit aan gemeenschappen die niet langer te vatten zijn in territoriale en geografische omschrijvingen. Er dienen zich nieuwe vormen van gemeenschappen aan, die voor zowel beleids- als terreinmensen onzichtbaar zijn en daardoor onderbenut blijven. Dit Cahier bestudeert het effect van het geloof in de gemeenschapsgerichte buurtbenadering. Doet er zich geen tunnelblindheid voor nieuwe evoluties in onze samenlevingen voor? (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (februari 2010), 2010/1, n° 14 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Politieleiderschap
Editoren : Lieselot Bisschop, Kees Buijnink, Sofie De Kimpe, Mirko Noordegraaf

Politieleiders zijn zowel managers van een onderneming als hoofd van een publieke organisatie die niet los kan worden gezien van de democratische context waarin de politie functioneert. Politieleiders staan tussen de organisatie en de omgeving in, op een kruispunt van belangen. Dit Cahier geeft aandacht aan politieleiderschap in het algemeen en de korpschef is het bijzonder. De resultaten van een wetenschappelijk onderzoek naar het profiel en de evaluatie van de korpschefs van de Belgische lokale politie, krijgt in dit Cahier een plaats. Tevens vinden bijdragen over rekrutering, selectie, ontwikkeling en evaluatie van politieleiders en hogere publieke leidinggevenden een plaats en wordt een toekomstvisie voor politieleiderschap geschetst.

Cahiers Politiestudies (december 2009), 2009/4, n° 13 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Wat doet de politie?
Editoren : Isabel Verwee, Eddie Hendrickx, Frits Vlek

De gemeenschapsgerichte politiezorg werd het officiële denkkader in België, en de politie krijgt dus een brede dienstverlenende opdracht ten aanzien van de burger. Onderzoek toont aan dat de politie voor deze taak veel van haar middelen aanwendt en dat deze vormen van dienstverlening deel uitmaken van de lokale veiligheidsplannen. Anderzijds verwachten de overheden dat de politie veel investeert in de bestrijding van de zware vormen van criminaliteit. De vastgelegde prioriteiten van het nationaal veiligheidsplan getuigen hiervan. De basispolitie besteedt echter slechts 20% van haar capaciteit aan deze laatste opdracht. Dit Cahier biedt een concreet antwoord op de vraag wat de politie nu eigenlijk doet.

Cahiers Politiestudies (september 2009), 2009/3, n° 12 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : De relatie in de keten tussen politie, parket, onderzoeksrechter en rechtbank
Editoren : Miet Vanderhallen, Geert Vervaeke, Emma Jaspaert

In dit Cahier worden de horizontale, verticale en diagonale bindingen en knelpunten tussen politie, parket, onderzoeksrechter en zetel geduid. In het ganse proces van de strafrechtsketen zijn diverse actoren werkzaam i.f.v. het einddoel namelijk het leveren van een legitieme, efficiënte en effectieve strafvervolging en –uitvoering. Hoe deze actoren in interactie treden, wat de wettelijke bepalingen ter zake zijn en of dit op de werkvloer al dan niet tot problemen aanleiding is, maakt de kernprobleemstelling uit van dit Cahier (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (mei 2009), 2009/2, n° 11 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Restorative Policing (engelstalig)
Editoren : Joanna Shapland, Tony Peters, Bas van Stokkom, Lodewijk Gunther Moor, Paul Ponsaers

Describing and analysing restorative practices within policing shows how police work on the beat, in particular, offers a lot of valuable opportunities to react or respond to problematic anti-social behaviour. Restorative ways of dealing with these situations take place within the normal ambit of police peacekeeping, allowing officers to initiate problem-solving interventions and to deal with the problematic aspects of non-conforming behaviour as well, minimising its damaging social and material effects on victims. Actions to restore social order and to respond to victims’ complaints and points of view contribute, in a win/win approach, to early problem-solving interventions, which can avoid the use of the criminal justice system. Such an approach optimizes the synergy provided by careful community-oriented police action and promotes community and civic interests.
This volume describes and conceptualises the incorporation of these restorative practices within day-to-day policing in the Low Countries, together with some practices from England and Wales. Some restorative practices involve the police responding to criminal offences, but passing the case on for mediation to other agencies. In other situations, the police are much more active within the restorative process, taking the role of mediator themselves. So police may undertake mediation, refer cases to mediation and/or signpost the possibility of mediation to the parties, depending on the situation and the schemes in place in each town and country (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (februari 2009), 2009/1, n° 10 (Antwerpen/Apeldoorn: Maklu)
Themanummer : Bestuurlijke Politionele Informatiestromen
Editoren : Gerwinde Vynckier, Marleen Easton, Sofie De Kimpe

Dit Cahier zet de politiële bestuurlijke informatiestromen in de kijker, waarbij de diverse facetten en/of problemen waar politie bij het beheer van informatie mee te maken heeft op verschillende niveaus (federaal, arrondissementeel, provinciaal en lokaal) aan bod komen. Naast de resultaten van een recent wetenschappelijk onderzoek naar bestuurlijke informatiestromen wordt dit Cahier aangevuld met bijdragen van professionelen uit diverse hoeken zoals het comité P en leidinggevenden binnen verschillende bestuurlijke en politiële niveaus (ISN-nummer : 1784-5300).

Cahiers Politiestudies (december 2008), 2008/4, n° 9 (Brussel: Politeia)
Themanummer : Politiecultuur
Editoren : Alain Collier, Elke Devroe, Eddie Hendrickx

In dit Cahier wordt onderzocht of ook de cultuur binnen politie een verandering onderging, naast de structurele hervormingen. De geïntegreerde politie reikt de bakens aan voor een gemeenschapsgerichte politiezorg die dienstverlening aan de burger en transparantie en responsabilisering hoog in het vaandel draagt met de deontologische code als kwaliteitslabel. Dit Cahier biedt inzicht in de veelheid aan begrippen die beschreven worden wanneer over politie en cultuur wordt nagedacht.

Cahiers Politiestudies (september 2008), 2008/3, n° 8 (Brussel: Politeia)
Themanummer : Veelplegers
Editor : Fien Gilleir
De problematiek rond veelplegers wordt hier belicht aan de hand van de resultaten van een onderzoek waarbij o.a. gepeild werd naar de recidive van veelplegers na het volgen van een intensieve ambulante begeleiding. Politionele statistieken, bespreking van een atypisch daderprogramma en een bijdrage over de situatie in Nederland biedt nog meer stof tot nadenken.

Cahiers Politiestudies (mei 2008), 2008/2, n° 7 (Brussel: Politeia)
Themanummer : Het analyseren van de geloofwaardigheid van verhoren
Editoren : Lotte Smets, Aldert Vrij
Verschillende leugendetectiemethoden worden gepositioneerd tegenover enerzijds het huidig recherchewerk en, anderzijds, de diverse weten-schappelijke ontwikkelingen omtrent ‘het verhoor’. Hiertoe wordt de utiliteit en de effectiviteit van dergelijke technieken en tevens de kwaliteit van het politioneel dossier centraal gezet.

Cahiers Politiestudies (februari 2008), 2008/1, n° 6 (Brussel: Politeia)
Themanummer : Intern Korpsbeheer – Financieel Management en Dienstorganisatie
Editoren : Mark Crispel, Sofie De Kimpe
Zowel financieel management als dienstorganisatie, beide essentiële onderdelen van het beleidsvoeringsproces binnen een politiekorps, komen uitgebreid aan bod. Analyses van de begroting van politiezones, de regelgeving inzake dienstorganisatie, case-study’s uit binnen- en buitenland, enz. belichten in dit Cahier twee thema’s die van fundamenteel belang zijn voor het welslagen van een beleidsgerichte cultuur binnen de lokale politiediensten.

Cahiers Politiestudies (december 2007), 2007/4, n° 5 (Brussel: Politeia)
Themanummer : Politie en het gebruik van Geweld
Editor : Frank Hutsebaut

Dit Cahier betreft een bundeling van de teksten en een synthese van de debatten van de CPS-studiedag “Politie en het gebruik van geweld” en belicht vele dimensies: politieambtenaren zelf gerechtigd om geweld te gebruiken, maar ook soms zelf het slachtoffer van geweldgebruik door burgers. Zowel de regelgeving, rechtspraak, opleidings- en trainingsmodaliteiten als voorbeelden uit Nederland komen hier aan bod.

Cahiers Politiestudies (september 2007), 2007/3, n° 4 (Brussel: Politeia)
Themanummer : Recherche – Verzelfstandigd of Geïntegreerd?
Editoren : Elke Devroe, Johan Denolf, Eddy Hendrickx

In diverse bijdragen wordt hier op zoek gegaan naar een antwoord op de vraag of de recherche de afgelopen jaren verzelfstandigd is of geïntegreerd kan genoemd worden. Zowel vanuit algemene invalshoeken als vanuit de beroepspraktijk wordt hierop ingezoomd en wordt een eigen visie weergegeven over deze thematiek.

Cahiers Politiestudies (mei 2007), 2007/2, n° 3 (Brussel: Politeia)
Themanummer : Reassurance Policing- Concepten en Receptie
Editoren : Paul Ponsaers, Lodewijk Gunther Moor

Samen met de Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie (SMVP) wordt hier het concept “Reassurance Policing” aan een kritische blik onderworpen, gelet dat het nog nergens is ingeburgerd in politiemiddens en voornamelijk gepercipieerd wordt als een nieuw ‘buzz-word’. Velen huiveren bij een dergelijk nieuw concept, maar dit woordje uitleg kan misschien toch een oplossing bieden …

Cahiers Politiestudies (februari 2007), 2007/1, n° 2 (Brussel: Politeia)
Themanummer : Het opleidingsdebat heropenen- Op zoek naar concrete oplossingen
Editoren : Paul Ponsaers, Amy Verschraegen, Chris Eliaerts

Het maatschappelijk debat omtrent het politieonderwijs krijgt hier een nieuwe stimulans: met een pragmatische en concrete insteek en met oog op concrete realisaties worden verschillende discussiepunten belicht. De afstemming met het reguliere onderwijs, het tekort aan wetenschappelijk onderzoek om het politieonderwijs te onderbouwen en de verschillende verwachtingen die alle betrokken partners stellen aan de politieambtenaren komen allen aan bod in een publicatie die opnieuw stof tot discussie geeft.

Cahiers Politiestudies (december 2006), 2006/2, n° 1 (Brussel: Politeia)
Themanummer : Wie is de Baas van de Lokale Politie? – Balans tussen COP en ingrijpende politietechnieken
Editoren : Sofie De Kimpe, Arne Dormaels, Eddy Hendrickx, Patrick Van Calster

Met de centrale vraag “Wie is de baas van de lokale politie?” als basis, wordt in het eerste deel van dit Cahier voornamelijk aandacht besteed aan de gezagsoverheden en hun onderlinge verhouding tot de lokale politieorganisatie. Het tweede deel van legt de focus op het politiefunctioneren, met het afwegen van gemeenschapsgerichte politiezorg tegenover politionele repressie als basis voor de discussie

Cahiers Politiestudies (september 2006), 2006/1, n° 0 (Brussel: Politeia)
Themanummer : Het Kerntakendebat Continued
Editoren : Paul Ponsaers, Els Enhus, Frank Hutsebaut

Hier wordt een volledige weergave gegeven van enerzijds de teksten van de sprekers en anderzijds syntheses van de debatten die tijdens de studiedag “Het kerntakendebat en de politie” van het CPS werden gegeven. Dit wordt verder aangevuld met diverse bijdragen die het debat willen verdiepen vanuit andere standpunten of ervaringen zoals bv. administratieve afhandeling van milieuzaken.